Από το Χαρβάτι στο Χάρβαρντ

Από τον Μάκη Προβατά

Στοκχόλμη, Κυριακή 10 Δεκεμβρίου 2013. Ο Πίτερ Χιγκς παραλαμβάνοντας το Νόμπελ Φυσικής, είπε: «…το 1976 οι Ellis, Gaillard και Νανόπουλος παρότρυναν τους πειραματικούς φυσικούς του CERN να αναζητήσουν το μποζόνιο Higgs όπως το προέβλεπε η θεωρία. Ήταν η αρχή μιας μεγάλης πειραματικής έρευνας, η οποία κορυφώθηκε με την ανακοίνωση του CERN τον Ιούλιο του 2012».

Ο Δημήτρης Νανόπουλος, όταν ήταν μαθητής στο γυμνάσιο Ζωγράφου, διαφώνησε με τον καθηγητή των Θρησκευτικών, και αποφάσισε να αλλάξει σχολείο. Για καλή του τύχη, επέλεξε να πάει στο 3^ογυμνάσιο Αρρένων Αμπελοκήπων, όπου, συνάντησε τον Φυσικό Βαγγέλη Τσιγκούνη, ο οποίος κατάλαβε την αγάπη του για την Φυσική, και ήταν αυτός που τον παρότρυνε να ακολουθήσει αυτόν τον δρόμο. Μας αφηγείται τα παιδικά του χρόνια στο Χαρβάτι, μιλάει για το πρώτο σημάδι που είχε στα οκτώ του χρόνια ο ίδιος για αυτό που θα ακολουθούσε στην ζωή, και τον εντελώς ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίον, ως τιμωρία, τελείωσε το δημοτικό μόνος του σε ένα θρανίο, δίπλα στην δασκάλα. Θυμάται το πάθος του για το ποδόσφαιρο, στο οποίο ήταν πολύ καλός, και έφτασε να παίζει στο τσικό του Παναθηναϊκού.

Παρότι η οικογένειά του ήταν φτωχή, ό ίδιος είχε αποφασίσει ότι θα φύγει από την Ελλάδα, γιατί εδώ δεν μπορούσε να σπουδάσει «ενοποιημένες θεωρίες» που ήταν το όνειρό του. Η Χούντα ήταν το «κερασάκι στην τούρτα», όπως λέει ο ίδιος, για να πάρει την απόφαση.

Η πιο κρίσιμη απόφαση

Μας περιγράφει πως, φτάνοντας, μετά από ημέρες ταξιδιού με τρένο στο Μάντσεστερ τον Σεπτέμβριο του 1971, ανακάλυψε ότι, από κακή συνεννόηση εκεί τον περίμεναν να σπουδάσει Πυρηνική Φυσική. Και τότε, σε μία βραδιά, πήρε μία απόφαση που έμελλε να αποδειχτεί η πιο κρίσιμη απόφαση της ζωής του.

Πήγε στο Σάσεξ, και χρησιμοποιώντας λίγο από το ελληνικό δαιμόνιο, σπούδασε ενοποιημένες θεωρίες, τελειώνοντας σε χρόνο-ρεκόρ.

Μας μιλάει για τον αιφνιδιασμό του όταν του είπαν στο Σάσεξ ότι ολοκλήρωσε τις σπουδές του και έπρεπε να φύγει, κάτι που όμως, αμέσως μετά τον οδήγησε για πρώτη φορά στο CERN.

Το «σωματίδιο του Θεού»

Μας περιγράφει την στιγμή που εμπνεύστηκε το περιβόητο paper για να βρεθεί το μποζόνιο Χιγκς, το «σωματίδιο του Θεού», και το πώς αυτό έγινε πραγματικότητα.

Μιλάει για την περίοδο που, ενώ περίμενε την πειραματική επιβεβαίωση από το CERN, για το μποζόνιο Χιγκς, ασχολήθηκε με τον ανθρώπινο εγκέφαλο, και μας το αναλύει, χαρακτηρίζοντάς τον «κβαντικό υπολογιστή».

Θυμάται ακόμα με συγκίνηση την στιγμή που έχει κλάψει στην ζωή του, και την σκέψη που έκανε, όταν τον ενημέρωσαν ότι πέθανε ο Ρίτσαρντ Φάινμαν.

Η Ακαδημία Αθηνών , τα βραβεία και η αναγνώριση

Φέρνει στο μυαλό του την εφηβική «σχέση» που είχε με τα βιβλία του Ενρίκο Φέρμι, και το πώς ένιωσε, χρόνια αργότερα, όταν του δόθηκε το βραβείο «Ενρίκο Φέρμι» από την Ιταλική Εταιρεία Φυσικής. Περιγράφει την διαδικασία μέσα από την οποία έγινε Ακαδημαϊκός, και την καταπληκτική σύμπτωση που τον συνδέει με τον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή. Θεωρεί ευτυχισμένη, επιστημονικά, στιγμή, αυτήν που, ο Πίτερ Χιγκς, παραλαμβάνοντας το βραβείο Νόμπελ Φυσικής, στο τέλος της ομιλίας του, κάνει ιδιαίτερη μνεία στο paperJohnEllis, MaryK. Gaillard, D.V. Nanopoulos.

Το μιόνιο και ο θυμός για τα Μ.Μ.Ε.

Μας ανακοινώνει τα τελευταία αποτελέσματα της θεωρητικής Φυσικής γύρω από το μιόνιο, το πόσο πολύ σπουδαίο είναι αυτό ως ανακάλυψη, και πόσο τον θυμώνει ότι τα ελληνικά Μ.Μ.Ε. το αγνόησαν, για να ασχοληθούν με «δευτερεύουσες» ειδήσεις.

Μας λέει ότι θα δουλεύει μέχρι τελευταία στιγμή, αφού «η θεωρητική Φυσική είναι το πνευματικό μου οξυγόνο», και δίνει συμβουλές ζωής για τα νέα παιδιά για οτιδήποτε θέλουν να ακολουθήσουν στην ζωή τους, και ειδικότερα για την θεωρητική Φυσική. 

Ο Δημήτρης Νανόπουλος, από τους σημαντικότερους εν ζωή θεωρητικούς Φυσικούς, μας μιλάει στο ImpacTalk και στους Leaders σχεδόν για τα Πάντα.