Στάθης Καλύβας

Πορεία στη γνώση, με οδηγό την περιέργεια

Από τη Χριστίνα Κατσαντώνη

Το πραγματικό του κίνητρο ήταν και παραμένει μια ασίγαστη περιέργεια. Αυτή τον οδηγεί σε μια διαδρομή που ξεκίνησε από το κέντρο της Αθήνας και συνεχίστηκε σε Αμερική και Αγγλία, σε κάποια από τα κορυφαία Πανεπιστήμια του κόσμου. 

Ο Στάθης Καλύβας, από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης πια, όπου από το 2018 κατέχει την έδρα Gladstone, αρχαιότερη έδρα πολιτικής επιστήμης στην Βρετανία, συνεχίζει την πορεία του στη ζωή και την επιστήμη, με οδηγό πάντα την αίσθηση ότι υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα ερωτήματα, που δεν έχουν ακόμα απαντηθεί. 

Ανάμεσα σε δύο κόσμους

Γεννήθηκε στην Κέρκυρα, αλλά μεγάλωσε στον Κολωνό, κι από μικρός αγάπησε τις γειτονιές του κέντρου της Αθήνας, γοητεύτηκε από την κίνηση και τη ζωή της πόλης γύρω από τα καταστήματα της Ευριπίδου. 

Στο σπίτι του μιλούσαν δύο γλώσσες, ελληνικά και γαλλικά, λόγω της Γαλλίδας μητέρας του, γεγονός που τον έκανε στόχο στο σχολείο, του δημιούργησε μια αίσθηση σύγχυσης για το πού ανήκει, τόσο στην Ελλάδα, αργότερα και στη Γαλλία, όπου πέρασε μέρος της σχολικής περιόδου. Παράλληλα, όμως, του έδωσε την ευκαιρία να μάθει από μικρός πώς να στέκεται σε διαφορετικά περιβάλλοντα, σε χώρους διαφορετικών αντιλήψεων. Εφόδιο που για τον Στάθη Καλύβα αποδείχθηκε ιδιαίτερα πολύτιμο στο μέλλον.

Αποτυχία και σκληρή δουλειά

Η διαδρομή του στον χώρο της επιστήμης ξεκίνησε με μια αποτυχία. Με βάση τις επιδόσεις του στο σχολείο, προσπάθησε να μπει στη Νομική. Δεν τα κατάφερε, αλλά πέρασε στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης, όπου ανακάλυψε ότι η πολιτική επιστήμη είναι ένας τρόπος να κατανοήσουμε πώς λειτουργούν οι κοινωνίες, γιατί η πολιτική είναι στην καρδιά της κοινωνίας. Εκεί συνειδητοποίησε ότι θέλει να ακολουθήσει το δρόμο της έρευνας και της διδασκαλίας, όμως τα πράγματα δεν ήταν εύκολα.

Οικονομική στήριξη για σπουδές για μεταπτυχιακό στο εξωτερικό δεν υπήρχε, οπότε προσπάθησε να βρει μια υποτροφία. Η πρώτη προσπάθεια αποδείχτηκε  ανεπιτυχής, αλλά δεν τον πτόησε. Βρήκε ευκαιρία να υπηρετήσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις, ενώ παράλληλα προετοιμάστηκε, ώστε ο επόμενος γύρος αιτήσεων για υποτροφία σε Πανεπιστήμια της Αμερικής και της Αγγλίας να έχει αίσια εξέλιξη. 

Η υποτροφία ήρθε τελικά από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, όπου έδωσε μεγάλο αγώνα, ώστε να τη διατηρήσει για πέντε χρόνια μέσα σε ένα σκληρά ανταγωνιστικό περιβάλλον και να πάρει το διδακτορικό του το 1993. Χρειάστηκε κόπος και ατέλειωτες ώρες διαβάσματος στο σκοτεινό Σικάγο, κάτι που για τον ίδιο δεν ήταν στέρηση, αλλά προνόμιο, που του έδωσε τη δυνατότητα να ξεκινήσει την ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία.

Η Ακαδημαϊκή καριέρα

Η πρώτη δουλειά του Στάθη Καλύβα σε Πανεπιστήμιο στην Αμερική ήταν ως επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο κι από εκεί στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, όπου ξαναβρήκε τον ρυθμό της μεγάλης πόλης, που από μικρός λάτρευε. 

Συνέχισε στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, μέχρι που το 2003 εξελέγη καθηγητής στο φημισμένο Πανεπιστήμιο Yale, όπου έμεινε μέχρι το 2018, όταν δέχτηκε το κάλεσμα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Είχε ήδη συμπληρώσει 30 χρόνια ζωής στην Αμερική, θέλησε όμως να “ξεβολευτεί”, ώστε να ανανεώσει τη δουλειά του και να αναθεωρήσει όσα είχε ως δεδομένα. Γιατί όπως λέει η ζωή αξίζει, επειδή πάντα μπορείς να το ξανασκεφτείς... 

Ανοίγοντας νέους ορίζοντες

Σε όλη αυτή τη διαδρομή, ο Στάθης Καλύβας δεν σταμάτησε ποτέ να ψάχνει λύσεις σε αναπάντητα ερωτήματα, που τον “έκαιγαν”, κινούμενος πάντα από την περιέργειά του. Όχι μόνο, γιατί η αντίληψη ότι ένας Πανεπιστημιακός καθηγητής ξέρει τα πάντα, είναι γι’ αυτόν ένας μεγάλος μύθος, αλλά και γιατί η συνεχής μελέτη, πέρα από εργαλείο, είναι και μεγάλη πηγή χαράς, καθώς ανοίγει νέους ορίζοντες.

Σπίτι του είναι κάθε φορά ο χώρος, όπου βρίσκεται κι εργάζεται και το Πανεπιστήμιο είναι γι’ αυτόν οιονεί οικογένεια. Η αναγνώριση δεν ήταν ποτέ ο στόχος του. Δεν κυνήγησε ποτέ τα σπουδαία Πανεπιστήμια, αλλά κινήθηκε, με βάση την αντίληψη ότι αν κάνεις αυτό που σου αρέσει κι έχεις αγάπη και πίστη στην αξία του, θα βρεθεί τελικά και το κοινό, που θα το αναγνωρίσει.