Ο πολυβραβευμένος συνθέτης μιλά για την πορεία του από τα πρώτα ακούσματα στην Αλεξάνδρεια, για τη συναναστροφή ως φοιτητής με τον Μάνο Χατζιδάκι και την παρέα του, για τη σύνδεσή του με τη μουσική και το πώς αυτή ενισχύεται από την αγάπη του σε άλλες τέχνες. Περιγράφει τη διαλογιστική διαδικασία της έμπνευσης και εξηγεί γιατί επιτυχία είναι μόνο το έργο κι ένας καλλιτέχνης δεν μπορεί να μιλάει για καριέρα...
Πιστός της πιο ζηλιάρας και κατακτητικής τέχνης
Από την Χριστίνα Κατσαντώνη
Η σύνδεση με τη μουσική δεν ήταν ποτέ θέμα επιλογής για τον Δημήτρη Παπαδημητρίου. Η μουσική τον γνώριζε, πριν τη γνωρίσει εκείνος. Τον επέλεξε, πριν τη διαλέξει. Κι αυτό δεν ήταν απαραιτήτως καλό, ούτε κακό. Ήταν, όμως, από την αρχή βέβαιο ότι δεν του άφηνε κανένα περιθώριο αμφισβήτησης. Γιατί όπως στην πορεία ανακάλυψε, η μουσική είναι η πιο ζηλιάρα και κατακτητική τέχνη...
Βόλτες, μπάνια και ποδόσφαιρο
Γεννήθηκε στη Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας κι ευτύχησε να μεγαλώσει κάτω από τον μαγευτικό ουρανό της Αλεξάνδρειας. Οι πρώτες του αναμνήσεις περιλαμβάνουν εικόνες ενός επίγειου παραδείσου γεμάτου μυρωδιές και χρώματα, όπου ο καιρός ήταν πάντα καλός κι υπήρχε χρόνος για βόλτες, μπάνια και παιχνίδια.
Ο παράδεισος κατέρρευσε, όταν η οικογένεια αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα κάτω από παράνομες συνθήκες, καθώς το καθεστώς δεν επέτρεπε ούτε να φύγουν, αλλά ούτε και να εργαστούν. Ένα νέο κεφάλαιο ξεκίνησε το ‘66, στην Αθήνα πια, με φτώχεια, προβλήματα και δυσκολίες, αρχής γενομένης από την ίδια τη γλώσσα και την προσαρμογή του στο ελληνικό σχολείο.
Αυτό που τον βοήθησε να ενταχθεί στο σύνολο ήταν η αγάπη, αλλά και η κλίση του στο ποδόσφαιρο, που στάθηκε η γέφυρα του από έναν κόσμο που οι άλλοι δεν καταλάβαιναν, στην κανονικότητα της εποχής και της γενιάς του. Ύστερα, όμως, από έναν τραυματισμό και μια χειρουργική επέμβαση, όταν ήταν 16 ετών, έκοψε “μαχαίρι” το ποδόσφαιρο. Η μουσική είχε άλλα σχέδια για εκείνον.
Η πρώτη ορχήστρα
Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου έπαιζε πάντα μουσική με ό,τι όργανο έπεφτε στα χέρια του, είτε φυσαρμόνικα, είτε μελόντικα, είτε μπουζούκι, κιθάρα, πιάνο ή ακορντεόν. Μεγάλωσε σε ένα σπίτι όπου όλοι αγαπούσαν την κλασική μουσική κι ο πρώτος δίσκος που αγόρασε ρεφενέ με τα αδέρφια του ήταν μια ανθολογία με κλασικά κομμάτια.
Μεγαλώνοντας, γοητεύτηκε από διαφορετικά είδη και όργανα. Γνώρισε τη ροκ και βρήκε στη hard rock ομοιότητες με την κλασική μουσική. Θαύμασε το μπουζούκι, γοητεύτηκε από τους ήχους των ρεμπέτικων και συγκλονίστηκε, ακούγοντας για πρώτη φορά τη φωνή του πρωτοψάλτη Θρασύβουλου Στανίτσα, που χαράχτηκε ανεξίτηλα στη μνήμη του.
Δημιούργησε την πρώτη ορχήστρα που ο ίδιος διηύθυνε, όταν ήταν ακόμα στο σχολείο και οι συμμαθητές του τον φώναζαν “μπουζουξή” ή “Ξαρχάκο”. Τελειώνοντας το σχολείο, κι ενώ είχε ολοκληρώσει και τις σπουδές του στη μουσική, πέρασε στη Νομική Σχολή Αθηνών. Το πρώτο που είδε, όταν πήγε να βγάλει ταυτότητα, ήταν μια αγγελία που ζητούσε συνθέτη για να γράψει μουσική για την παράσταση του θεατρικού τμήματος του Πανεπιστημίου, “Οιδίπους Τύραννος”. Αυτή η μουσική, η οποία ηχογραφήθηκε στο στούντιο της ΕΡΤ, έφτασε πρώτα στ’ αυτιά της Ρηνιώς Παπανικόλα, η οποία ζήτησε να την παίξει στο ραδιόφωνο. Κι από εκεί την άκουσε ο Μάνος Χατζιδάκις, ο οποίος θέλησε αμέσως να γνωρίσει τον νεαρό συνθέτη…
Η ζωή στο πλευρό του Μάνου
Στην πρώτη επίσκεψή του στην οδό Μάνου στο Παγκράτι ως νεαρός φοιτητής, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου συνάντησε μαζεμένους, μεταξύ άλλων, τον Ελύτη, τον Τσαρούχη, τον Μώραλη και τον Κουν σε μια ατμόσφαιρα θλίψης και σιωπής. Ήταν η μέρα που ο Χατζιδάκις κήδεψε τη μητέρα του. Η γνωριμία τους συνεχίστηκε τις επόμενες μέρες στα στέκια του Μάνου Χατζιδάκι στο κέντρο της Αθήνας. Έγινε βοηθός του και γνώρισε δίπλα του όλους τους μεγάλους του πνεύματος και της τέχνης που εκείνος τότε συναναστρεφόταν καθημερινά.
Το Πάσχα του 1980, o Χατζιδάκις τον παρουσιάζει μεταξύ των 6 συνθετών του Τρίτου Προγράμματος. Ένα χρόνο μετά, εκδίδει το πρώτο του άλμπουμ με τίτλο “Τοπία”. Μέχρι τότε είχε ήδη συνθέσει έργα για πιάνο, για βιολί, μια συμφωνική σουίτα για μπαλέτο, μια ουβερτούρα για τα 40 χρόνια του μεταπολεμικού BBC, μια ηλεκτρική μετασυμφωvική σουίτα...
Έκτοτε, ακολούθησαν πολυάριθμα άλμπουμ με συνεργασίες με σπουδαίους καλλιτέχνες και συνθέσεις για θέατρο, σινεμά, τηλεοπτικές σειρές, μελοποιήσεις κορυφαίων Ελλήνων ποιητών και βέβαια συμφωνική μουσική.
Η αγάπη των άλλων
Η επιτυχία στην τέχνη για τον Δημήτρη Παπαδημητρίου είναι ουσιαστικά η συμμετοχή σε αυτήν, το ίδιο το έργο είναι επιτυχία. Δεν έχει σχέση με το χρήμα ή τη φήμη, αλλά με την αγάπη των άλλων. Όσο για το νόημα της ζωής κρύβεται σε κάποιους στίχους του Ανδρέα Εμπειρίκου, που όπως λέει, απαντάνε στα μείζονα: “Σκοπός της ζωής μας δεν είναι η χαμέρπεια… Σκοπός της ζωής μας είναι η αγάπη... Σκοπός της ζωής μας είναι η λυσιτελής παραδοχή της ζωής μας...”.
