Ο Διευθυντής της ECAL (École cantonale d’art de Lausanne) έχει ανυπερθέτως πολλά και διαφορετικά χαρίσματα, λειτουργεί με  τετράγωνη διοικητική –αποδοτική- λογική και είναι έμπλεος δημιουργικών ιδεών και ευφάνταστων projects. Οραματίζεται ένα  μέλλον νέων φοιτητών που θα αναπτύσσονται όσο περισσότερο γίνεται δημιουργώντας πρωτοποριακά σχέδια που θα συνδέουν την αισθητική, την τεχνολογία, τη μηχανική μα και άλλους τομείς σε έναν νέο, καλύτερο, κόσμο.  

Από τη Μία Κόλλια

Ποια ήταν η πορεία που σας οδήγησε εκεί που είστε σήμερα; Ήταν αυτός ο στόχος σας από την αρχή;

Στόχος δεν ήταν σίγουρα – ήταν κάτι που προέκυψε. Όταν τελείωσα τις σπουδές μου το 1999, από το Τμήμα Βιομηχανικού Σχεδιασμού του Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος École cantonale d’art de Lausanne (ECAL), μου πρότειναν να μείνω ως assistant του τμήματος, πράγμα που έκανα για ένα χρόνο και μετά μου  πρότειναν τη θέση του διευθυντή όλου του τμήματος. Από τότε, ξεκίνησε μια πορεία που ήταν αρκετά δεμένη με το σχολείο ενώ ταυτόχρονα διατηρούσα τη δική μου εργασία ως product designer, αλλά ως δευτερεύουσα ενασχόληση. Τώρα καταλαμβάνει ακόμη μικρότερο κομμάτι του χρόνου μου, γιατί στη Σχολή έχω πολλές υποχρεώσεις, αλλά δεν με πειράζει γιατί διοχετεύω τη δημιουργική μου δυναμική σε μια πιο ευρεία γκάμα αντικειμένων. Αυτό δεν σημαίνει ότι θεωρώ τον εαυτό μου ειδήμονα για ό,τι διδάσκεται στην ECAL, αλλά σίγουρα γνωρίζω περισσότερα πράγματα απ’ ό,τι στο παρελθόν.

Στο μυαλό μας, συνήθως, τις έννοιες «δημιουργία και δημιουργικότητα» τις συνδέουμε με τη γέννηση ενός πράγματος -αντικειμένου, ζωγραφιάς, γενικά έργου τέχνης. Ποια είναι η έννοιά τους για σας;

Για μένα, δημιουργία και δημιουργικότητα μπορεί να βρεθεί σε διάφορα επίπεδα. Ένα επίπεδο μπορεί να είναι αυτό του σχεδιαστή ή του ζωγράφου, που κάνει ένα έργο. Μπορεί όμως να βρεθεί και σε μια σχολή, όπου η δημιουργικότητα ίσως δεν είναι κάτι χειροπιαστό, αλλά να εκτείνεται από το ποιο θέμα θα επιχειρήσουμε να δώσουμε στην επόμενή μας έκθεση, μέχρι το πώς σήμερα μια σχολή τέχνης και ντιζάιν μπορεί να έχει μια άποψη για το τι γίνεται γύρω μας στον κόσμο ή για το πώς οι φοιτητές -αυριανοί επαγγελματίες θα μπορέσουν να βρουν τον δρόμο τους σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη πραγματικότητα, κρατώντας ταυτόχρονα μια συνέχεια και μια συνοχή. Όταν έρχεται στη σχολή ένας φοιτητής, μας εμπιστεύεται κάποια χρόνια από τη ζωή του. Σε αυτό το διάστημα, χρειάζεται να έχει ένα περιθώριο να ψαχτεί αλλά και μια σταθερή βάση για να εξελιχθεί.

Έχετε συναντήσει στη σχολή περιπτώσεις παιδιών που έρχονται με ένα όνειρο για το τι φαντάζονται ότι θα κάνουν στη ζωή τους αλλά τελικά κατευθύνονται κάπου αλλού; Θέλω να πω, είναι εύκολο να ορίσει εξ΄ αρχής κάποιος τον δρόμο του;

Σήμερα η πληροφορία για τα πάντα είναι πιο εύκολα προσβάσιμη απ’ ό,τι παλιότερα. Άρα, κάποιος που έρχεται στη σχολή έχει ήδη μια πρώτη ιδέα για το τι θέλει να κάνει. Θέλω να πω πως αν έρθει κάποιος και πει, θέλω να κάνω φωτογραφία, και μέχρι εκεί χωρίς να έχει φυσική περιέργεια για τα πράγματα γενικότερα, ίσως και να μην έχει την πραγματική ανάγκη να κάνει αυτό που λέει. Δεν χρειάζεται εκ των προτέρων να είναι δημιουργός με περγαμηνές, αλλά πρέπει να έχει τη δίψα να πάει μπροστά. Από την άλλη, υπάρχουν και κάποιοι που νομίζουν ότι γνωρίζουν ήδη τι είναι το ντιζάιν, η φωτογραφία ή τα γραφιστικά, χωρίς αυτό να ανταποκρίνεται ακριβώς στην πραγματικότητα. Εμείς, τότε, έχουμε τον ρόλο να επιβεβαιώσουμε αν αυτή η ιδέα που έχουν είναι όντως η σωστή και για αυτό τον λόγο την πρώτη χρονιά, δίνουμε στους μαθητές τη δυνατότητα να αλλάξουν τμήμα.

Αν κάποιος θέλει πάρα πολύ, δουλεύει πάρα πολύ, αλλά δεν έχει το χάρισμα που λέμε, μπορεί να προχωρήσει;

Πιστεύω ότι η δουλειά, μέχρι ενός σημείου, μπορεί να έλθει ως αντίβαρο μιας, ας πούμε, έλλειψης ταλέντου. Από την άλλη, μπορεί κάποιος να έχει ταλέντο, αλλά χρειάζεται να το καλλιεργήσει. Μόνο του το ταλέντο δεν σε πάει πουθενά, το έχω δει αρκετές φορές αυτό. Θέλει πολλή δουλειά, είτε έχεις ταλέντο είτε δεν έχεις.

Η τεχνολογία, που έχει αναπτυχθεί και έχει μπει παντού, είναι κάτι που βοηθάει στην έμπνευση και τη δημιουργικότητα ή τελικά αφαιρεί;

Η τεχνολογία είναι ένα εργαλείο που πρέπει κάποιος να το γνωρίζει, να ξέρει πώς θα το χειριστεί, έτσι ώστε να γίνει βοήθημα στην έμπνευσή του, χωρίς να την ισοπεδώσει ή να την κάνει ίδια με αυτή άλλων ανθρώπων. Πρέπει να τη δοκιμάσει και να τη φέρει στα δικά του μέτρα, για να αποδώσει αυτό που θέλει.

Ντιζάιν ή χρηστικότητα;

Για μένα, το ντιζάιν είναι χρηστικότητα. Αν φανταστούμε ένα τρίπτυχο, όπου στη μια πλευρά έχουμε το μηχανικό κομμάτι και στην άλλη πλευρά έχουμε την αισθητική, στη μέση βρίσκεται το ντιζάιν, το οποίο έτσι έχει και χρηστικές πτυχές και αισθητικές. Εκεί λοιπόν το ντιζάιν βρίσκει τον λόγο ύπαρξής του: έχει και καλλιτεχνικά στοιχεία που του προσδίδει ο δημιουργός του, έχει όμως και χαρακτηριστικά που αφορούν τα υλικά, τις μεθόδους παραγωγής και τη χρηστικότητα. Αν δεν είναι χρηστικό, τότε αλλάζουμε τομέα και μιλάμε περισσότερο για αντικείμενα τέχνης.

Υπάρχει αντικειμενικότητα στην ομορφιά;

Αν αυτή η ομορφιά έχει μια χρήση, πιστεύω ότι μπορεί να υπάρχουν κάποιες παράμετροι που να δικαιολογούν την αντικειμενικότητα. Από την άλλη, αν μιλάμε για κάτι μόνο αισθητικά ωραίο, μπορεί να είναι ωραίο για τον έναν, αλλά να μην είναι για τον άλλον. Για να μη μιλήσουμε για τους διάφορους πολιτισμούς, όπου ο καθένας δίνει διαφορετική σημασία στην έννοια της ομορφιάς.

Έχετε συναντήσει σημαντικά δύσκολες στιγμές στην επαγγελματική σας πορεία ως εδώ, γιατί είστε και πολύ νέος σε ηλικία ακόμη.

Όταν φτάνεις σε μια τέτοια θέση αρκετά νέος, συνήθως περιμένουν όλοι πότε θα κάνεις το μεγάλο λάθος ή πόσο θα κρατήσεις. Δεν έχει γίνει κάτι τέτοιο με μένα – νομίζω πως οφείλεται σε επιλογές που έκανα για διάφορα πράγματα σχετικά με τη σχολή, όπως και με τις ιδέες που έφερα, όταν ανέλαβα τη διεύθυνσή της. Επειδή μάλιστα γνώριζα τη σχολή από πριν, ήξερα τι έπρεπε να προσέχω. Στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 2000, η σχολή είχε γίνει αρκετά γνωστή, λόγω του Τμήματος Βιομηχανικού Σχεδιασμού, που τότε γενικά ήταν ένα πεδίο που βρισκόταν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Η ECAL έκανε πάρα πολύ καλή δουλειά και αναγνωρίστηκε γι’ αυτό το τμήμα. Το πιο σημαντικό πράγμα που εγώ ήθελα να κάνω από το 2011 και μετά, ήταν να δώσω, όσο γινόταν, την ίδια «ορατότητα» και αναγνωρισιμότητα σε άλλα τμήματα της σχολής, τα οποία ήταν λίγο πιο πίσω. Η δυσκολία ήταν ότι δεν υπήρχε μια συνταγή, που θα μπορούσα να ακολουθήσω  - θα ήταν λάθος να ακολουθήσω τη λογική πως θα «πιάσει» αλλού αυτό που λειτούργησε κάπου. Έπρεπε λοιπόν να κατανοήσω, για το κάθε τμήμα, ποια συγκεκριμένα πράγματα θα μπορούσαν να εφαρμοστούν τα οποία να συνδέονται και με το επάγγελμα. Το κάθε επάγγελμα έχει κάποιες διαδικασίες, που ενώ από μακριά μπορεί να μοιάζουν πολύ λίγες, όταν κοιτάμε από κοντά, καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι έτσι. Δηλαδή, έναν καλλιτέχνη ζωγραφικής ή γλυπτικής δεν μπορείς να τον προωθήσεις με τις ίδιες μεθόδους που θα το έκανες για έναν νέο product designer. Ακόμα περισσότερο για το Τμήμα Κινηματογράφου που έχουμε. Κάθε επάγγελμα έχει τις δικές του μεθόδους για να προωθήσεις νέα ταλέντα. Άρα πρέπει να βρεις αυτές τις μεθόδους, τις πλατφόρμες και τα Μέσα που χρειάζονται, για να αναδειχτούν οι τελειόφοιτοί μας. Κάθε χρόνο, επίσης, προσπαθούμε να βρούμε ένα θέμα για τις διεθνείς εκθέσεις που κάνουμε, το οποίο να λειτουργεί ως ορόσημο για τη σχολή αλλά και τον κόσμο που μας παρακολουθεί.

Υπάρχουν βραβεία ή συνεργασίες που θα θέλατε να μας αναφέρετε;

Πολλά. Στα ελβετικά Βραβεία Design, που τα οργανώνει το κράτος, οι μισοί βραβευμένοι είναι απόφοιτοι της σχολής μας -και αυτό συμβαίνει εδώ και αρκετά χρόνια. Επίσης κάτι που θα ανακοινώσουμε πολύ σύντομα είναι ότι το Μουσείο Victoria and Albert του Λονδίνου άνοιξε μια καινούργια έκθεση, με τίτλο «Design 1900 until Now», που είναι σε μια καινούργια πτέρυγα, και αγόρασαν γι’ αυτή τη συλλογή ένα project πάνω στο 3D printing που είχαμε κάνει το 2018 και ονομαζόταν «ECAL Digital Market» και το είχαμε παρουσιάσει στο Σαλόνι του Μιλάνου.

Ποιο πιστεύετε ότι είναι το μεγαλύτερο ατού σας;

Πιστεύω ότι χρειάζεται υπομονή, να μην βιάζεσαι, γιατί ο χώρος μας έχει ανάγκη από καινούργια πράγματα συνεχώς κι αυτόν τον αγώνα δρόμου πρέπει να τον βλέπεις από μια απόσταση. Πρέπει να έχεις τη δυνατότητα βαθιάς επεξεργασίας των πραγμάτων, να τα αμφισβητείς, να ξαναθέτεις τα ερωτήματα και να μη σου αρκεί η πρώτη απάντηση. Αυτό δεν σημαίνει να κάνεις αναλύσεις επί των αναλύσεων, είναι κάτι πιο ενστικτώδες, το οποίο όσο το καλλιεργείς τόσο μεγαλύτερη διορατικότητα θα έχεις.

#HisStory