Ο διεθνούς φήμης Έλληνας αρχιτέκτονας είναι ένα φωτεινό παράδειγμα θέλησης και επιμονής καθώς μια πολύ σοβαρή περιπέτεια υγείας ενόσω ήταν φοιτητής θα μπορούσε να έχει σταματήσει την εξέλιξή του. Και όμως, εκείνος όχι μόνο ξεπέρασε τα πάντα, αλλά ξεπέρασε και τα ελληνικά σύνορα με τα έργα του που κοσμούν μεγαλουπόλεις ανά την υφήλιο. 

Από τη Μία Κόλλια
#architecture #culture #art #urban #science
 

- Για ποιο λόγο επιλέξατε να σπουδάσετε αρχιτεκτονική; 
 
Μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον αρχιτεκτόνων και μηχανικών. Ο πατέρας μου ήταν αρχιτέκτονας, ο θείος μου ήταν αρχιτέκτονας, η θεία μου πολιτικός μηχανικός. Το αγαπημένο μου παιχνίδι ήταν ο μαγικός χώρος ενός εργοταξίου. Εκεί μπορούσα να κάνω ό,τι δεν μπορούσα να κάνω στο σπίτι. Ίσως κάποια στιγμή όλα αυτά να κούμπωσαν στο μυαλό μου χωρίς καν να το κατάλαβα. Νομίζω βέβαια ότι η τάση μου είναι να εκφράζομαι πιο καλά με το λόγο παρά με το σχέδιο, όμως η αρχιτεκτονική μπορεί να γίνεται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Αν δηλαδή δούμε την αρχιτεκτονική σαν μια γλώσσα, η όλη προσπάθεια είναι πώς συγκροτεί κάποιος νόημα. 
 
Υπάρχουν κάποιοι αρχιτέκτονες που έχουν μια πολύ ενστικτώδη προσέγγιση. Σχεδιάζουν χωρίς κάποια συγκεκριμένη σκέψη από πίσω και βγάζουν ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα όπως ο Frank Gehry. Υπάρχουν και άλλοι που οι αφετηρίες και ο τρόπος που κάνουν αρχιτεκτονική είναι πολύ έξω από την αρχιτεκτονική, όπως ο Jean Nouvel. Τέλος, υπάρχουν και οι αρχιτέκτονες που υπεραναλύουν τα πράγματα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να κάνουν αρχιτεκτονική όπως ο Peter Eisenman.

- Εσείς σε ποια κατηγορία τοποθετείτε τον εαυτό σας;

Εμένα με ενδιαφέρει πάρα πολύ η έννοια της αφήγησης, δηλαδή στην αρχιτεκτονική πάντα βρίσκω μια ευκαιρία να αφηγηθώ πράγματα που προέρχονται μέσα από αυτά που έχω ζήσει στη ζωή μου. Γι’ αυτό και μου αρέσουν πάρα πολύ τα ταξίδια.
 

- Έχετε ταξιδέψει πολύ;
 
Τα ταξίδια είναι από τις πρώτες μου μνήμες. Θεωρώ τον εαυτό μου πολύ τυχερό, διότι οι γονείς μου ταξίδευαν πολύ. Είχα πάει στην Ευρώπη από πολύ μικρός και νομίζω ότι αυτό καθόρισε τη ζωή μου. Επίσης και το ξενοδοχείο μού φαινόταν ένας μαγικός χώρος και νομίζω ότι είναι άλλο ένα κομμάτι που επηρέασε την αρχιτεκτονική μου παρουσία. Το ότι βρέθηκα να σχεδιάζω ξενοδοχεία νέος δεν ήταν τυχαίο, είχα ιδιαίτερη αγάπη για αυτά. 

- Σπουδάσατε στο Λονδίνο;
 
Έκανα το μεταπτυχιακό μου στη σχολή Bartlett του UCL, μετά έζησα και δούλεψα εκεί για ένα διάστημα και γύρισα στην Ελλάδα το 2001. Μέχρι το 2007 δίδασκα Αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας και παράλληλα άνοιξα αρχιτεκτονικό γραφείο με την τότε συνεργάτιδά μου, Δήμητρα Καραμπελιά. Το 2007 έφυγα πάλι για το Λονδίνο, γιατί βρήκα μια θέση καθηγητή στην Bartlett. Τότε, με τη σημερινή συνεταίρο μου, τη Χριστίνα Αχτύπη, ανοίξαμε εκεί αρχιτεκτονικό γραφείο, το οποίο είχα ως επαγγελματική έδρα επί 15 χρόνια, και το 2021 ξαναγύρισα στην Ελλάδα. 

- Το πρόβλημα υγείας που περάσατε πόσο σας έχει επηρεάσει;
 
Ήταν καθοριστικό. Είναι σαν να έχω ζήσει δύο ζωές. Στη μία ζωή, ως νέος, ήμουν τρομερά δραστήριος. Έπαιζα τένις, έκανα surf, σκι αγωνιστικό, είχα μαύρη ζώνη στο ταεκβοντό, έπαιζα μποξ! Και ξαφνικά ένα βράδυ στα 23 μου χρόνια, αφού έχω γυρίσει από μια προπόνηση ποδοσφαίρου, ένιωσα μια ενόχληση. 
 
Την επόμενη μέρα το πρωί που ξύπνησα, δεν ένιωθα τίποτα από τη μέση και κάτω, ήμουν ανάπηρος, τετραπληγικός. Πρόκειται για μια σπάνια βλάβη της σπονδυλικής στήλης, που λέγεται εγκάρσια μυελίτιδα. Δεν μπορούσαν να τη διαχειριστούν οι γιατροί στην Ελλάδα, γιατί δεν υπήρχε προηγούμενη εμπειρία. Έμεινα έναν μήνα στην εντατική. Κατόπιν έπρεπε να μάθω να ζω αυτόνομα πάνω σε μια αναπηρική καρέκλα. Ήμουν καθηλωμένος στο σπίτι και δεν μπορούσα να πάω πουθενά. Έτσι πήγα στη Γερμανία για να κάνω αποκατάσταση. Ήμουν από τους τυχερούς, γιατί η βλάβη ήταν αναστρέψιμη. Έμεινα έξι μήνες στη Γερμανία και όταν γύρισα πάλι στην Ελλάδα, ήμουν σε μια αρκετά καλύτερη κατάσταση. Σιγά σιγά, με ειδική άσκηση, γινόμουν όλο και καλύτερα.

travasaros
 
 - Μετά το πρώτο σοκ, ψυχολογικά πώς ήσασταν;
 
Όταν μαθαίνεις ότι η ζωή σου βρίσκεται σε πολύ κρίσιμο σημείο, καταλαβαίνεις τι είναι αυτό που πραγματικά έχει αξία. Άλλαξε πάρα πολύ η θεώρησή μου για τα πράγματα. Ξαφνικά είχα μια τεράστια δίψα να ζήσω, να μαζέψω εμπειρίες - αυτό ήθελα. Ζωή!

 
- Ελλάδα και αρχιτεκτονική, ποια η σχέση τους;
 
Ένας φίλος μου αρχιτέκτονας είχε πει κάποτε ότι στην Ελλάδα η αρχιτεκτονική είναι ένα φρούτο που δεν ανθίζει -και όντως έτσι είναι. Η Ελλάδα αγαπάει τον εργολάβο και όχι τον αρχιτέκτονα. Οι Έλληνες καταλαβαίνουν καλύτερα αυτόν που θα ρίξει ένα κυβικό μπετόν να του φτιάξει το σπίτι, παρά αυτόν που θα του το σχεδιάσει. Νομίζω ότι είναι και θέμα παιδείας.
 
Έχοντας διδάξει και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, έχω δει από μέσα το εκπαιδευτικό σύστημα. Έχω παρατηρήσει ότι στη χώρα μας ο τρόπος που μαθαίνουμε ιστορία είναι μόνο μέσω ηρωικών πράξεων. Από τον Λεωνίδα μέχρι τον Κολοκοτρώνη, αυτό συμβαίνει. Δεν διδασκόμαστε ισότιμα περιόδους της ιστορίας μας που η κοινωνία λειτούργησε συλλογικά και έτσι δεν μάθαμε να συνεργαζόμαστε.
 
- Τι είναι αυτό που χαρακτηρίζει το Divercity Architects, το αρχιτεκτονικό σας γραφείο;
 
Πρώτα απ’ όλα το στοιχείο που μας ξεχώρισε είναι ότι καταλάβαμε νωρίς πως έρχεται μια νέα εποχή και την ακολουθήσαμε. Είδαμε την παγκοσμιοποίηση ως ευκαιρία και όχι ως πρόβλημα. Έτσι έχουμε κάνει έργα στις ΗΠΑ, στην Αργεντινή, σε πολλές χώρες της Ευρώπης, δουλεύουμε στο Κατάρ, στην Αίγυπτο, έχουμε διεθνή παρουσία. Το άλλο χαρακτηριστικό μας είναι ότι μας ενδιαφέρει η αρχιτεκτονική όχι ως εικόνα αλλά ως συγκρότηση νοήματος, ως αφήγηση κι αυτό φαίνεται ότι αρέσει στους πελάτες που μας εμπιστεύονται.
 
- Γιατί τα καινούργια κτίσματα που γίνονται είναι τόσο γκρίζα, όλο μπετόν και φαίνονται όλα ίδια;
 
Η αρχιτεκτονική μέχρι τον 20ό αιώνα είχε πάνω της ένα βάρος, μια πολυπλοκότητα, η οποία κουβαλούσε την ιστορία του ανθρώπινου γένους. Το βλέπαμε αυτό σε πολλά στοιχεία ενός κτίσματος. Το μοντέρνο ήρθε και τα αποστείρωσε σιγά σιγά όλα αυτά. Ήταν μια μεγάλη επανάσταση, που έδειχνε και την αλλαγή στην κοινωνία. Σταδιακά όμως έγινε το τρέχον ρεύμα και στην ουσία πια αναπαράγεται ως εικόνα. Εμάς αυτό ως αρχιτέκτονες δεν μας εκφράζει. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε πάλι κτίσματα που κουβαλάνε μνήμες και συναίσθημα, αυτόν τον πλούτο που τα κάνει ξεχωριστά. 
 
- Πώς ξεκινά μια συνεργασία στο χώρο σας;
 
Πάντα ακούμε πολύ προσεκτικά τον άνθρωπο που μας απευθύνεται για να καταλάβουμε τι είναι αυτό που έχει μέσα του και θέλει να εκφράσει, ώστε εμείς να το μεταφράσουμε σε χώρο. Τα βασικά στοιχεία που πρέπει να προσέξουμε είναι ο τόπος και η ιστορία που μας λέει. Για παράδειγμα, αν θέλει να φτιάξουμε ένα σπίτι, μπορεί να μας πει τον τρόπο που ζει και αυτό θα είναι η αφετηρία. Διότι το σπίτι είναι το δοχείο ζωής ενός ανθρώπου. Ένα ξενοδοχείο, που αφορά ένα μεγαλύτερο σύνολο ανθρώπων, είναι διαφορετικό. Σε αυτή την περίπτωση, το κτήριο θα πρέπει να αφηγηθεί κάτι το οποίο είναι πιο καθολικό. 
 

-Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι ενός αρχιτεκτονικού πρότζεκτ;
 
Η αρχιτεκτονική είναι ένα δύσκολο επάγγελμα. Υπάρχουν κάποιοι αρχιτέκτονες, βέβαια, που έχουν βρει δυο τρία πράγματα που τους αρέσουν και τα αναπαράγουν. Για εμάς το κάθε κτήριο είναι διαφορετικό, άρα κάθε φορά ξεκινάμε με διαφορετική ατζέντα. Επίσης εκτός από τον πελάτη, μπορεί να είναι και διαφορετική η ομάδα που θα υλοποιήσει το σχέδιό μας και ο ανθρώπινος παράγοντας είναι πολύ σημαντικός. 

Το καλό σενάριο είναι να υπάρχει ένας κώδικας επικοινωνίας ανάμεσα στον πελάτη, στην ομάδα μελέτης που υλοποιεί το όραμά του και στην ομάδα κατασκευής που το χτίζει. Δεν είναι εύκολο όλο αυτό. Ο αρχιτέκτονας πρέπει να κατέχει σε μεγάλο βαθμό το κομμάτι της επικοινωνίας και της συνεργασίας και να έχει τη γοητεία να πείσει τους άλλους να συστρατευτούν στον στόχο του. Οι άνθρωποι δενόμαστε γύρω από την επιτυχία. Πρέπει λοιπόν ο αρχιτέκτονας να καταφέρει όλες οι ομάδες που ασχολούνται με ένα συγκεκριμένο έργο να «δουν» την επιτυχία τους μέσα από αυτό.
 
- Η διδασκαλία σάς έχει βοηθήσει στον τομέα της αρχιτεκτονικής;
 
Η διδασκαλία και η πράξη στην αρχιτεκτονική είναι αλληλοτροφοδοτούμενα πράγματα. Εμένα ως δάσκαλο δεν με ενδιέφερε να επιβάλω αυτά που πίστευα εγώ, αλλά να καθοδηγήσω τον άλλον για να βγάλει από μέσα του όσα περισσότερα είχε. Μου αρέσει η διαφορετικότητα, γι’ αυτό και στο γραφείο μας, πέρα από κάποια στάνταρ για το πώς καταλαβαίνουμε την αρχιτεκτονική, μας αρέσει η έκπληξη που μπορεί να έρθει μέσα από τη συζήτηση για ένα νέο έργο. Μου αρέσει και όταν με αμφισβητούν, γιατί αυτό με πάει μπροστά.

#HisStory