Ο Δημήτρης Σκύλλας ήταν ένας χαρισματικός άνθρωπος πολύ πριν αναγνωριστεί ως χαρισματικός συνθέτης. Και αυτό τον καθιστά εξαιρετικά ενδιαφέροντα. Με συγκεκριμένη στάση ζωής που δεν περπατά σε ένα μονοπάτι, αλλά λοξοδρομεί σε προσωπικές ανηφόρες, καταφέρνει να αναγνωρίζεται διαρκώς για το έργο του σε ένα χώρο τόσο δύσκολο και ανταγωνιστικό όσο η σύνθεση μουσικής. 

Από τη Μία Κόλλια

#culture #music #composer

Με το “Kyrie Eleison”, συν-ανάθεση του BBC και της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, γίνεται ο πρώτος Έλληνας συνθέτης που γράφει έργο για την BBC Symphony Orchestra στην κεντρική σκηνή του Barbican Centre στο Λονδίνο.

«Ξεκίνησα πέντε χρονών να παίζω πιάνο, ήταν κάτι που ένιωθα πάρα πολύ άνετα να κάνω. Μετά από λίγα χρόνια ήταν σαφές ότι μπορούσα να ασχοληθώ με αυτό πολύ παραπάνω».

- Η μουσική είναι η αγάπη, το χάρισμα, η ευαισθησία ή όλα αυτά μαζί;

Θεωρώ ότι μπορείς να προσεγγίσεις το «γιατί» μέχρι ένα βαθμό. Η αλήθεια είναι ότι «αυτό» έρχεται σε λίγους ανθρώπους και όταν λέω «αυτό», εννοώ η άνεση της δημιουργίας σα να μην υπάρχει άλλη διέξοδος: όταν η φυσική τάση του σώματος σου και του μυαλού σου τείνουν εκεί. Αυτό φυσικά δεν πρέπει να αποδυναμώνει το ότι χρειάζεται και πολλή δουλειά. 

- Και εσείς λοιπόν δουλεύετε σκληρά;

Μάλλον θεωρώ τον εαυτό μου τεμπέλη με την έννοια ότι δεν έχω σύστημα και πρόγραμμα. Πιστεύω ότι θα μπορούσα να αξιοποιήσω τις δυνατότητες μου διαφορετικά εάν ήμουνα πολύ πιο αφοσιωμένος. Συχνά, για χάρη της ζωής, μιας δικής μου διαφορετικής καθημερινότητας, το παραβλέπω. Όταν έχω ας πούμε ένα deadline, θα το φτάσω μέχρι την τελευταία στιγμή. Ισχύει βεβαίως ότι αρκετές φορές επαναπαυόμαστε στο χάρισμα μας και ξέρουμε ότι θα προλάβουμε έστω και την τελευταία στιγμή. Αν και εκείνη την τελευταία στιγμή περνάει όλο το σύμπαν μπροστά τα μάτια σου γιατί νιώθεις ότι μπορεί και να μην προλάβεις και σκέφτεσαι ότι με λίγη πειθαρχία θα είχες τελειώσει πολύ νωρίτερα. 

Πάντως, οι περισσότεροι άνθρωποι στην ιστορία που άφησαν πίσω ένα διαχρονικό έργο δεν είχαν μία συγκεκριμένη στρατηγική ούτε πίστευαν απαραιτήτως ότι η σκληρή δουλειά είναι η μόνη βάση για μια μεγάλη επιτυχία ή ένα ξεχωριστό αποτέλεσμα. Τελικά, νομίζω ότι το έργο τέχνης σε επιλέγει – δεν το  επιλέγεις εσύ.

- Γιατί ένας άνθρωπος, ο οποίος ασχολείται με πολλά άλλα πράγματα έξω απ’ το δικό του αντικείμενο, γίνεται ακόμη πιο πλούσιος και εν τέλει πιο αποδοτικός όταν καταπιάνεται τελικά με το δικό του;

Είμαι σίγουρος ότι ισχύει αυτό. Και πρέπει να συμβαίνει. Και λέω «πρέπει» γιατί μας μαθαίνουν από τις ακαδημίες, και την εκπαίδευση γενικώς, ότι για να δημιουργήσεις πρέπει να πέφτεις εμπράκτως πάνω από το αντικείμενο σου. Νομίζω ότι αυτό είναι το μεγαλύτερο λάθος στην εκπαίδευση. Θα ήθελα πολύ στις ανώτατες βαθμίδες να υπάρχουν καθηγητές, στους τομείς των τεχνών, που να σε παρακινούν να πιείς ένα κρασί, να πας ένα ταξίδι, να πας σε μια συναυλία, να πηγαίνεις διακοπές και να θεωρούν πως αυτές θα είναι οι πρώτες σου ασκήσεις σαν καλλιτέχνης. Διαφορετικά δημιουργούμε απλώς μία στρατιά καλλιτεχνών που φτάνουν στο επίπεδο του καλού αλλά ποτέ του εξαιρετικού. 

Γιατί, ξέρετε, το εξαιρετικό δεν είναι άφθαρτο. Το εξαιρετικό έχει και κοιλιές και γωνίες. Εμπνέομαι κυρίως από την καθημερινότητα, από έναν χώρο, από τους φίλους μου ή μία τυχαία συζήτηση με άλλους ανθρώπους… αυτά μου ανοίγουν πολλά παράθυρα.

- Σας αναφέρουν σαν τον «σύγχρονο συνθέτης κλασσικής μουσικής». Τι σημαίνει αυτό; 

Ούτε το δέχομαι, ούτε μου αρέσει. Νομίζω ότι με πιάνει το στομάχι μου όταν το ακούω. Καταρχάς ο ίδιος, ο διεθνής όρος είναι προβληματικός και ενέχει αντίφαση: κάτι ή είναι contemporary ή είναι classical. Το τελευταίο πράγμα πχ. που έγραψα για το AFTERPOP δεν είναι καθόλου classical. Μου δημιουργεί μία πίεση αυτός ο τίτλος και είναι κάτι που δεν θα πρέπει να αισθάνεται κάποιος που δημιουργεί. Σε κάθε περίπτωση αρκεί το «συνθέτης» σκέτο.

- Πώς ήρθε, και… έμεινε, η Αγγλία στη ζωή σας;

Η Αγγλία ήρθε σα δώρο. Ήμουν πολύ ενθουσιασμένος με το Λονδίνο το οποίο είχα επισκεφθεί και μικρότερος - όταν ήμουν 17, είχα πει ότι ήθελα να ζήσω εκεί. Πήγα με το κεφάλι ψηλά, έπαιζα μόνο πιάνο - νομίζω ότι ακόμη φοβόμουν να συνθέσω γιατί δεν είναι απλό το να δημιουργείς συγκεκριμένο υλικό σε συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο. Συνέχισα, λοιπόν, με το πιάνο ως σημείο αναφοράς και σπούδασα μουσικολογία στο Λονδίνο. Εκεί πια μου έγινε ξεκάθαρο ότι θέλω να γράφω. Θυμάμαι τη στιγμή συγκεκριμένα: έπαιζα Σοπέν, και σκέφτηκα «Ωραία. Και γιατί να μην παίζω… εμένα;». Το δύσκολο ήταν να πείσω καθηγητές και άλλους πως είμαι ικανός να το κάνω χωρίς να έχω προηγούμενο. 

- Πώς γράφει κάποιος μουσική τελικά; Είναι το μυαλό, η ψυχή, η τεχνική ή το συναίσθημα;

Δεν ξέρω πως γράφουν οι άλλοι, εγώ πάντως νομίζω πως γράφω με όλα αυτά μαζί. Νομίζω ότι η τεχνική είναι μία κατάρτιση, ένα επίπεδο που πρέπει να κατακτήσεις. Όταν το πετύχεις αυτό, πρέπει να το αφήσεις λίγο και να δημιουργήσεις με το ένστικτο σου χωρίς να σημαίνει ότι θα λείπει η τεχνική. Δε λειτουργώ όμως με τη μαθηματική μουσική που έχει καταντήσει να είναι περισσότερο επιστήμη παρά τέχνη. Αυτή δεν είναι ανθρωπιστική τέχνη, ανήκει στις επιστήμες. 

Η ακαδημαϊκή κοινότητα της μουσικής κατά τη γνώμη μου είναι πρόβλημα, εκτός εξαιρέσεων ασφαλώς. Μαθαίνουν στους σύνθετες να λειτουργούν με πολύ συγκεκριμένες φόρμες με αποτέλεσμα να λειτουργούν μόνο με συγκεκριμένα συστήματα. Εγώ επειδή γενικά είμαι πολύ σωματικός άνθρωπος, της κλασικής εποχής, χωρίς social media και πολλή τεχνολογία, γράφω στο πιάνο. Μου φαίνεται αδιανόητο ότι ο κόσμος γράφει σε υπολογιστές μουσική που απευθύνεται σε φυσικά όργανα. Νομίζω ότι αυτό μαρτυρά έλλειψη φαντασίας. Εγώ έχω χαρτί, μολύβι και γόμα και σβήνω και γράφω.

skyllas

- Πώς προέκυψε η τόσο σπουδαία συνεργασία με το BBC; 

Η Αγγλία λειτουργεί με ένα σύστημα ιεραρχίας καλλιτεχνικά, ενώ στην Ελλάδα λειτουργούμε πιο πολύ με τους γνωστούς. Είχα κάνει μία επαφή μαζί τους παλιότερα και εκείνοι παρακολουθούσαν την πορεία μου. Ήρθε λοιπόν η πρόταση τη στιγμή που είχα αποδείξει ότι μπορώ να το κάνω. Την τόσο τιμητική πρόταση μου την έκανε ο ίδιος Διευθυντής ορχήστρας του BBC. Ήταν μια δομημένη ανάθεση ως προς το χρόνο και τα όργανα για τα οποία θα έγραφα, αλλά το θέμα ήταν τελείως ελεύθερο κάτι που εκτιμώ ιδιαιτέρως. Σε αφήνουν ουσιαστικά να γράψεις αυτό πραγματικά θέλεις! 

- Για άλλες τέχνες θέλετε να γράφετε μουσική; 

Αυτό ξεκίνησε με έναν πολύ ωραίο και αβίαστο τρόπο. Η πρώτη μου δουλειά για θέατρο έγινε στην Επίδαυρο το 2018 που έγραψα τη μουσική για την Ηλέκτρα, στη συνέχεια και πάλι με το Εθνικό Θέατρο κάναμε μία ακόμη συνεργασία για τους Ελεύθερους Πολιορκημένους - και τις δύο δουλειές τις έκανα με τον εξαιρετικό σκηνοθέτη, Θάνο Παπακωνσταντίνου με τον οποίο φέτος θα διδάξουμε στους Δελφούς στο Εργαστήρι Αρχαίου Δράματος. Για το σινεμά που με ενδιαφέρει πάρα πολύ, έγραψα μόλις το πρώτο μου soundtrack, μια πολύ διαφορετική μουσική από όλα όσα έχω γράψει ως τώρα - γι’ αυτό και όπως είπαμε, δεν με αντιπροσωπεύει κάποια ταμπέλα. 

- Είναι ενδιαφέρον να έχετε μπροστά σας ένα συγκεκριμένο πλαίσιο όπως στο σινεμά και στο θέατρο; 

Αυτό μπορεί να σε περιορίζει αλλά είναι τόσο ωραίο να έχεις εικόνα που πρέπει να ντύσεις. Θεωρώ ότι η φύση του ανθρώπου λειτουργεί πολύ καλύτερα υπό περιορισμούς - μακάρι να είχαμε περισσότερους στη ζωή μας και στην δουλειά μας γιατί έτσι θα προσπαθούσαμε περισσότερο. 

Σκεφτείτε πόσο ωραίο είναι να βρεθεί μια παρέα κατά τύχη χωρίς ρεύμα σε ένα σπίτι και να πρέπει να κάτσει γύρω από μία φωτιά ή ένα κερί και να κάνει πλάκα με έναν φακό!  Χρειαζόμαστε λοιπόν τους καλούς περιορισμούς στη ζωή για να μπορούμε να παλεύουμε για τα πράγματα και να αξιοποιούμε τα λίγα υλικά που έχουμε. Προσωπικός μου περιορισμός είναι ότι δεν μπορώ για παράδειγμα να γράψω για μία κωμωδία και δεν κάνω ηχοτοπία, δηλαδή απλώς συνοδευτικές ως περιβάλλον για πέντε σκηνές. 

- Είστε και πλουραλιστικός χαρακτήρας και ένας απόλυτος άνθρωπος στα πιστεύω του. 

Θεωρώ ότι πολύς κόσμος ακόμα δεν μπορεί να καταλάβει το τι είμαι ως άνθρωπος και τι μουσική γράφω. Επειδή είμαι μια προσωπικότητα με αντιφάσεις που συχνά κινείται στα δύο άκρα. Μπορεί δηλαδή να είμαι πολύ ποπ, να εμφανιστώ σε ένα lifestyle περιοδικό αλλά να είμαι και πολύ βαρύς και εσωστρεφής. Η μουσική μου είναι πάντα ο άξονας, εκεί θέλω να μπορώ να συνδυάσω τις δύο πλευρές. 

Όνειρο ζωής είναι να καταφέρω να τις φέρει η μουσική πιο κοντά και να μην κατατάσσομαι κάπου. Μπορεί η μουσική μου να είναι θρήνος και έξω να βλέπει κάποιος έναν άνθρωπο μέσα την τρελή χαρά. Επομένως, το οτιδήποτε μπορεί να μου τύχει και να με πάει πάρα πολύ ψηλά, θέλω να γίνει με τους δικούς μου όρους. Και πραγματικά πιστεύω ότι μπορώ να διαπραγματευτώ τα πάντα. Δεν ξέρω πόσο μακριά θα είναι η ζωή μου αλλά θέλω μέχρι την τελευταία μου ανάσα να μπορώ να πω ότι ως δημιουργός έγραψα ακριβώς αυτό που ήθελα και τίποτα άλλο.

Must know

Ο Δημήτρης Σκύλλας γεννήθηκε το 1987 και είναι ένας από τους πιο δυναμικούς συνθέτες της γενιάς του διεθνώς. Πρεμιέρες της μουσικής του έχουν παρουσιαστεί σε κορυφαίους και ιστορικής σημασίας χώρους, όπως το Αββαείο του Ουέστμινστερ, το Royal Albert Hall, το London Design Festival, η VIP τελετή εγκαινίων της Βρετανικής Μπιενάλε Κεραμικής, το Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου και της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, μεταξύ άλλων. Εμφανίστηκε ως σολίστας στο Victoria and Albert Museum (V&A) στο Λονδίνο, για την παγκόσμια πρεμιέρα του κομματιού του για σόλο πιάνο “Abyss”, ενώ για την ελληνική πρεμιέρα του ίδιου έργου προσκλήθηκε από το Ίδρυμα Ωνάση να την ερμηνεύσει στην πρώτη παγκόσμια δημόσια παρουσίαση του ιστορικού πιάνου της Μαρίας Κάλλας.

To πρώτο Original Soundtrack, Dimitris Skyllas: ΑFTERPOP κυκλοφορεί σε όλες τις ψηφιακές πλατφόρμες και το Brushing Love το οποίο κυκλοφορεί ήδη ως single και το ακούμε εδώ:  https://www.youtube.com/watch?v=0OFtL4lAGlg.

Η πορεία της σταδιοδρομίας του Δημήτρη Σκύλλα παρουσιάζεται σε μια ταινία-ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, σε παραγωγή του Ιδρύματος Ωνάση. Dimitris Skyllas: AFTERPOP (2022) https://www.onassis.org/el/culture/cinema/onassis-documentaries/dimitris-skyllas-afterpop-2022

Ο ίδιος υπογράφει την πρωτότυπη μουσική επένδυση της ταινίας ως το πρώτο του Οriginal Sountrack.

#HisStory