Γιώργος Καραγιαννίδης: Ο πιο επιδραστικός Έλληνας επιστήμονας διεθνώς

Ο Γιώργος Καραγιαννίδης, Καθηγητής Ψηφιακών Τηλεπικοινωνιακών Συστημάτων του ΑΠΘ, διακρίνεται συχνά για την παγκόσμια επιρροή που ασκεί μέσα από την έρευνά του σε συναδέλφους και φοιτητές. Τι καθιστά έναν άνθρωπο τόσο επιδραστικό; Ποιο μυστικό κρύβεται πίσω από κάτι τόσο σπουδαίο και δύσκολο;

Από τη Μία Κόλλια

«Γεννήθηκα στο Πυθαγόρειο της Σάμου και τελείωσα ένα από τα αρχαιότερα σχολεία της Ελλάδας, το Πυθαγόρειο Γυμνάσιο Σάμου. Πρώτη στροφή στη διαδρομή μου ήταν η απόφασή μου να σπουδάσω μηχανικός, επηρεασμένος κυρίως από τον πατέρα μου. Έτσι,  σπούδασα στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, το παλαιότερο αμιγές Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών στην Ελλάδα. 

Συνέχισα με μεταπτυχιακό στη Βιοϊατρική Τεχνολογία στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών και στη συνέχεια επανήλθα στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών για την εκπόνηση της διδακτορικής μου διατριβής. Παράλληλα εργαζόμουν ως μηχανικός σε δημόσια και ιδιωτικά έργα. 

Η θητεία μου στο χώρο αυτό με βοήθησε να κατανοήσω το πώς λειτουργεί η αγορά και με έμαθε πώς να χειρίζομαι δύσκολες καταστάσεις. Τέτοιες αντιμετώπισα με επιτυχία αργότερα ως επιστήμονας-ερευνητής. Έτσι, θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικά για την μετέπειτα πορεία μου τα χρόνια που εργάστηκα στον ιδιωτικό τομέα.

Επόμενη στροφή στην πορεία μου ήταν η εκλογή μου ως Ερευνητής το 2001 στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, με αντικείμενο τις Δορυφορικές Επικοινωνίες. Εκεί, εργαζόμενος 3 χρόνια, δημιούργησα τη δική μου ερευνητική ομάδα και έθεσα τις προϋποθέσεις να εκλεγώ το 2004 ως Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα  Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών (ΤΗΜΜΥ) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). 

Με την ανάληψη των καθηκόντων μου στο ΤΗΜΜΥ ΑΠΘ δημιούργησα το 2004 την ερευνητική ομάδα Wireless Communications and Information processing (WCIP) group, η οποία είναι σήμερα μία από τις καλύτερες στην Ευρώπη αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Από το 2013 είμαι Καθηγητής Α’ Βαθμίδας με αντικείμενο τα Ψηφιακά Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα». 

Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες δυσκολίες σας και πώς τις αντιμετωπίσατε;

Θα έλεγα ότι η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισα ήταν η προσωπική κακή οικονομική κατάσταση τα χρόνια της κρίσης, η οποία με ανάγκασε να φύγω και να εργαστώ για δύο χρόνια στο εξωτερικό προκειμένου να μπορέσω να υποστηρίξω το παιδί μου, που αντιμετωπίζει ένα ειδικό πρόβλημα υγείας. Στην προσπάθειά μου αυτή είχα δίπλα μου ανθρώπους οι οποίοι με στήριξαν και στους οποίους χρωστώ ένα μεγάλο μέρος της μετέπειτα πορείας μου.

Η γραφειοκρατία ήταν ένα ακόμη σοβαρό  εμπόδιο που αντιμετώπισα στην πορεία μου ως ερευνητής. Όμως, δεν μπορώ να μην αναφέρω ότι τα τελευταία χρόνια τα πράγματα έχουν βελτιωθεί σημαντικά και στο ΑΠΘ έχει δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που ευνοεί τις ερευνητικές προσπάθειες.

Ποιο πιστεύετε πως είναι το μεγαλύτερό σας προσόν πάνω στο αντικείμενο που ασχολείστε και πως επιδρά πάνω στο αποτέλεσμα και τους ανθρώπους που συνεργάζεστε;

Δεν είναι εύκολη η απάντηση σε αυτή την ερώτηση. Θα έλεγα ότι αυτό που με χαρακτηρίζει είναι η φαντασία, το ρίσκο και η σκληρή δουλειά από τη μια πλευρά και η σωστή επιλογή συνεργατών από την άλλη.

Η φαντασία και το ρίσκο μού επέτρεψαν να είμαι από αυτούς που δημιούργησαν νέες ερευνητικές περιοχές στις ασύρματες επικοινωνίες, στις οποίες εργάστηκαν στη συνέχεια και άλλοι ερευνητές. Εκεί οφείλεται και η περίληψή μου τα τελευταία 7 χρόνια στη λίστα Web-of-science Highly Researchers, δηλαδή στους επιστήμονες με τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως.

Η σκληρή καθημερινή δουλειά, ήταν αυτή που κράτησε εμένα αλλά και την ερευνητική μου ομάδα στο ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο που είναι σήμερα. Η σωστή επιλογή συνεργατών  είναι ο άλλος σημαντικός λόγος για τις μεγάλες επιτυχίες της ερευνητικής μου ομάδας. Αυτό που ζητώ από τους συνεργάτες μου είναι να εργάζονται σκληρά, αλλά πάνω απ’ όλα να είναι σεμνοί. Ένας επιστήμονας, ιδιαίτερα νέος, δε μπορεί να μην  χαρακτηρίζεται από σεμνότητα, γιατί τότε σημαίνει ότι δεν έχει αντιληφθεί ότι η έρευνα που εκπονεί δεν είναι παρά ένα μικρό λιθαράκι στο μεγάλο οικοδόμημα της παραγωγής νέας γνώσης.

Τεχνολογία, νέες επιστήμες και άνθρωπος. Πού συναντιούνται, σε τι μας βοηθούν και σε τι ενδεχομένως μας επιβαρύνουν αν δεν τις μεταχειριστούμε σωστά; 

Ιστορικά, ξεκινώντας από την 1η βιομηχανική επανάσταση και φτάνοντας στο σήμερα, η τεχνολογία ήταν αυτή που βοήθησε την ανθρωπότητα να παρατείνει το προσδόκιμο ζωής και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Όμως, αυτό που συμβαίνει τα τελευταία 20 χρόνια δεν έχει ιστορικό προηγούμενο. 

Η ανάπτυξη της τεχνολογίας πληροφορικής και επικοινωνιών, με ρυθμό που δεν έχει γνωρίσει έως τώρα η ανθρωπότητα, οδηγεί σήμερα τις εξελίξεις στην κοινωνία, την οικονομία, την εργασία αλλά και τον πολιτισμό. Εμείς, επειδή ζούμε μέσα στα γεγονότα δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως τις τεράστιες αλλαγές που συμβαίνουν και φυσικά κανείς σήμερα δεν μπορεί να προβλέψει τι θα συμβεί μετά από 10-15 χρόνια. 

Θα ήθελα να κάνω μια ιδιαίτερη αναφορά στο θέμα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Θα έλεγα ότι έχει δοθεί υπερβολικά μεγάλη δημοσιότητα και έχει συνδεθεί με θεωρίες συνωμοσίας που δεν έχουν καμία βάση, αφού πρόκειται για την εφαρμογή αλγορίθμων γνωστών εδώ και πολλά χρόνια, που μπορούν όμως σήμερα να χρησιμοποιηθούν στη πράξη εξαιτίας των δυνατοτήτων που παρέχουν οι μνήμες και οι επεξεργαστές. 

Δημιουργεί ηθικά ζητήματα η νέα τεχνολογία; Η απάντηση είναι Ναι. Σίγουρα μπορούν να προκύψουν τέτοιου είδους θέματα, αν η τεχνολογία χρησιμοποιηθεί με διαφορετικό τρόπο. Πρόκειται για ένα τεράστιο ζήτημα, το οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και η Ελλάδα προσπαθούν να το αντιμετωπίσουν με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, όπως για παράδειγμα, η απόφαση του πρωθυπουργού για τη δημιουργία της  Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής.

Τι σημαίνουν για εσάς οι διεθνείς αναγνωρίσεις, πώς τις διαχειρίζεστε και πόσο δύσκολος είναι ο παγκόσμιος ανταγωνισμός μέσα από τον οποίο ξεχωρίζετε;

Η ερευνητική μου ομάδα και εγώ προσωπικά έχουμε λάβει πολλές μεγάλες διακρίσεις, που θα ζήλευαν μεγάλα πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής. Όπως ανέφερα προηγουμένως, φέτος το όνομά μου είναι για 7η συνεχή φορά στη λίστα Web-of-Science Highly Cited Researchers, στην οποία περιλαμβάνονται οι επιστήμονες που έχουν επιδράσει με την έρευνά τους καταλυτικά στην εξέλιξη όλων των επιστημών. 

Επίσης, πρόσφατα μάλιστα, έλαβα ίσως την κορυφαία διάκριση που δίνεται στο χώρο των ασύρματων δικτύων από τον μεγαλύτερο οργανισμό μηχανικών στο κόσμο το Institute of Electrical & Electronics Engineering (IEEE). Αυτή δίνεται κάθε χρόνο και είναι πρώτη φορά που την λαμβάνει κάποιος εκτός ΗΠΑ. 

Αυτές οι διακρίσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας της ερευνητικής μου ομάδας τα τελευταία 15 χρόνια. Για μένα προσωπικά είναι μία δικαίωση των κόπων πολλών ετών. Είναι και δικαίωση των ελάχιστων ανθρώπων που στάθηκαν δίπλα μου όλα αυτά τα χρόνια. 
Για το πανεπιστήμιό μου το ΑΠΘ είναι επίσης μία μεγάλη επιτυχία, αφού οι διακρίσεις αυτές βοηθούν σημαντικά στη βελτίωση της θέσης του στις διεθνείς κατατάξεις των πανεπιστημίων.

Πράγματι ο ανταγωνισμός σε επιστημονικά πεδία, όπως της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών, είναι τεράστιος. Τέτοιες επιτυχίες κρύβουν πολύ κόπο, έρωτα για την έρευνα, φαντασία, ρίσκο και σοβαρές διεθνείς συνεργασίες. Η δε διατήρηση σε ένα τέτοιο επίπεδο για πολλά χρόνια, όταν δεν ανήκεις σε ένα από τα μεγάλα πανεπιστήμια του εξωτερικού, είναι κάτι που δε συμβαίνει συχνά. Είναι μία ιδιαίτερη δύσκολη και επίπονη διαδικασία, η οποία -όπως ανέφερα- έχει μεγάλο προσωπικό κόστος.

Τι σημαίνει καλός καθηγητής και αποτελεσματικός σύμβουλος ενός νέου με όνειρα;

Θα σας απαντήσω με αυτά που λέω στους φοιτητές μου, στην πρώτη μου διάλεξη κάθε μαθήματος. Να αποκτήσουν όσο το δυνατόν περισσότερες βασικές γνώσεις μπορούν από το θητεία τους στο πανεπιστήμιο. Ποτέ να μην θεωρήσουν ότι λαμβάνουν «άχρηστες» θεωρητικές γνώσεις. Η θεωρία είναι αυτή που σε μαθαίνει να σκέφτεσαι δομημένα και να μπορείς στη συνέχεια να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα στην πράξη.

Να ακούνε τις συμβουλές των αρχαιότερων, όταν συνεργάζονται με άλλους για ένα εργαστήριο ή ακόμη και στα πλαίσια μιας ερευνητικής ομάδας.  

Να ακούνε τη καρδιά τους όταν πρόκειται να λάβουν μια σημαντική απόφαση για τις σπουδές τους και αργότερα στην καριέρα τους.

Να εργάζονται σκληρά και με αφοσίωση.

Όταν έχουν να αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημα στην επιστήμη -αλλά και στη ζωή τους- να βλέπουν το «δάσος» αλλά ταυτόχρονα να προσπαθούν να ανακαλύψουν και τα «δέντρα». Δηλαδή, πρέπει να κοιτούν τα πράγματα από ψηλά, αλλά πρέπει να κατεβαίνουν και χαμηλά, στις λεπτομέρειες, χωρίς όμως να χάνονται σ’ αυτές.
Να έχουν τόλμη, φαντασία και να μη φοβούνται να ρισκάρουν. Να βάζουν στόχους υψηλού ρίσκου αλλά ταυτόχρονα και υψηλής αποδοτικότητας. Αυτό που οι αγγλοσάξονες λένε High risk High gain.

Τι αγαπάτε στην Ελλάδα; Οι αγαπημένοι σας τόποι και καταφύγια.

Αγαπώ τα μέρη που μου φέρνουν αναμνήσεις απ’ τη ζωή μου.
Αγαπώ το Πυθαγόρειο της Σάμου, το χωριό που γεννήθηκα, μεγάλωσα και έμαθα γράμματα.

Αγαπώ τη Ρόδο, που περνούσα τα καλοκαίρια μου μικρό παιδί. Τη Ρόδο των ιπποτών, της Ψαροπούλας, του Έλλη και του Τραμπολίνο.

Αγαπώ τη Νίσυρο, γιατί μου θυμίζει το περιβάλλον των παιδικών μου χρόνων και γιατί έχει σήμερα τους πιο αυθεντικούς ανθρώπους που μπορείς να βρεις σε νησί του Αιγαίου. Ένα πραγματικό ησυχαστήριο μέσα στην απλότητα της.

Αγαπώ την Κάρπαθο, γιατί εκεί στην Κυρά-Παναγιά εμπνεύστηκα το πρώτο μου μυθιστόρημα, το οποίο θα κυκλοφορήσει σύντομα.

#HisStory