Δημήτρης Τριχόπουλος: O σοφός της ιατρικής επιστήμης

Είχε πολλές πρωτιές, ερευνούσε διαρκώς με αποτέλεσμα να κάνει σοβαρές ανακαλύψεις και τιμήθηκε όσο λίγοι Έλληνες διεθνώς στον τομέα της Ιατρικής. Η Αναστασία Κοτανίδου, κορυφαία Ελληνίδα πνευμονολόγος και εντατικολόγος, τον μνημονεύει με θαυμασμό ως επιστήμονα role model.

Από τη Μία Κόλλια

Ο Δημήτρης Τριχόπουλος ήταν ένας από τους σημαντικότερους γιατρούς και ακαδημαϊκούς της Ελλάδας. Γεννήθηκε το 1938 στο Βόλο και μεγάλωσε εκεί ως τα 16-17 του χρόνια, οπότε, αφενός, λόγω των σεισμών και αφετέρου, λόγω της ανάγκης της προετοιμασίας για τις εισαγωγικές εξετάσεις στο πανεπιστήμιο, μετακόμισε στην Αθήνα. 

Ο πατέρας του ήταν μικρασιατικής καταγωγής και η μητέρα του από την Αίγυπτο. Η Ιατρική ήταν οικογενειακή παράδοση για το Δημήτρη Τριχόπουλο. Ο πατέρας του ήταν χειρουργός, αλλά δεδομένου ότι ο ίδιος δε θεώρησε ότι έχει ταλέντο στη Χειρουργική, στράφηκε στην Παθολογία. Το 1963 τελείωσε την Ιατρική, ξεκίνησε την ειδικότητα της Παθολογίας, αλλά δεν την ολοκλήρωσε καθώς τον κέρδισε η Προληπτική Ιατρική και η Επιδημιολογία, όπου επικεντρώθηκε για περισσότερο από 40 χρόνια. 

Ο Δημήτρης Τριχόπουλος το 1972 έγινε τακτικός καθηγητής στην Ιατρική Αθηνών, με δραστηριότητα την εκπαίδευση και την έρευνα, ενώ το 1989 έγινε καθηγητής στο Χάρβαρντ, στη Μασαχουσέτη. Εκεί ανέλαβε τη διεύθυνση του τμήματος Επιδημιολογίας και του Κέντρου Πρόληψης Καρκίνου στη Βοστώνη. 

Το 1997 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και έκτοτε μοίραζε τον χρόνο του μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ. Τον επόμενο χρόνο έγινε πρόεδρος και καθηγητής Eπιδημιολογίας στο Iατρικό Πανεπιστήμιο Καρολίνσκα της Στοκχόλμης. 

Ανακαλύψεις ενός φωτεινού μυαλού και ακάματου ερευνητή

Η έρευνα του Δημήτρη Τριχόπουλου εστιαζόταν στον καρκίνο και ιδιαίτερα στον καρκίνο του μαστού. Μαζί με τη σύζυγό του, καθηγήτρια Αντωνία Τριχοπούλου, συνέβαλε στην ανακάλυψη του ρόλου του παθητικού καπνίσματος στην ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα, στην ερμηνεία της αιτιολογίας του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος, στην ποσοτικοποίηση του συσχετισμού μεταξύ του ψυχολογικού άγχους και της στεφανιαίας νόσου. 

Η μεγάλη έρευνά του, που δημοσιεύτηκε το 2003 στο ιατρικό περιοδικό «New England Journal of Medicine», επιβεβαίωσε ότι η μεσογειακή διατροφή παρατείνει τη ζωή και προστατεύει από τις καρδιοπάθειες και τον καρκίνο.

Σε συνέντευξή του, στην ερώτηση αν η επιστημονική έρευνα τον βοήθησε ως άνθρωπο, είχε απαντήσει: «Μάθημα πρώτον: Η αποτυχία και η επιτυχία είναι εναλλακτικές όψεις της ίδιας περίπου ζώνης. Μάθημα δεύτερον: Με έμαθε ­ενώ μικρός ήμουν ανταγωνιστικός­ να μην είμαι πρακτικά καθόλου ανταγωνιστικός. Μάθημα τρίτον: Δεν νοιάζομαι για το αν είμαι πιο νοήμων από το φίλο μου… αλλά με ενδιαφέρει αν είμαι λιγότερο ή περισσότερο νοήμων από τον εχθρό μου. Μάθημα τέταρτον: Συνειδητοποίησα τη σημασία της εκλογίκευσης». 

Όσον αφορά το γιατί ποτέ δεν είχε ασχοληθεί με τη διοίκηση ενός ΑΕΙ, η απάντησή του αποκρυσταλλώνει το ήθος του: «Αφιερώθηκα στη δουλειά μου, τη διδασκαλία και το ερευνητικό έργο. Πίστευα ότι σε αυτά είμαι καλός, με αυτά μπορώ να προσφέρω στους συνανθρώπους μου. Γνωρίζω καλά τη δουλειά μου και θέλω να είμαι καλός στα καθήκοντά μου. Δε μου αρέσει η πολυδιάσπαση των ανθρώπων. Η φιλοδοξία μου ήταν να βελτιώνομαι στην επιστήμη μου και όχι για αξιώματα. Τους ανθρώπους που έχουν πάθη τους αγαπώ, τους νοιάζομαι. Θέλω να έχουν πάθη οι άνθρωποι».

Ο Δημήτρης Τριχόπουλος έχει δημοσιεύσει σε ειδικά διεθνή περιοδικά άνω των 900 επιστημονικών μελετών, τα πορίσματα των οποίων ήταν συχνά ανάμεσα στις πρώτες ειδήσεις σε μεγάλα διεθνή τηλεοπτικά δίκτυα. Διετέλεσε αντεπιστέλλον μέλος της Βασιλικής Ιατρικής Ακαδημίας του Βελγίου και της Εθνικής Ιατρικής Ακαδημίας της Γαλλίας και επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Ουψάλα. 

Πέθανε την 1η Δεκεμβρίου 2014 στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», όπου νοσηλευόταν μετά από οξύ ισχαιμικό επεισόδιο. «Ένας εξαίρετος πανεπιστημιακός δάσκαλος, με έργο παγκόσμιας αναγνώρισης. Ένας σοφός Άνθρωπος», έγραφε γι’ αυτόν η ανακοίνωση του Πανεπιστημίου Αθηνών για το θάνατό του.

#αφιέρωμα