Μελίνα Μερκούρη: H γυναίκα που γοήτευσε το διεθνές στερέωμα

Από τη Μία Κόλλια

Μία προσωπικότητα διεθνούς ακτινοβολίας. Η μακροβιότερη υπουργός πολιτισμού στην Ελλάδα. Πολυβραβευμένη ηθοποιός με σημαντική θεατρική και κινηματογραφική καριέρα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Χαρισματική. Γεμάτη ταλέντο, ζωντάνια και αγάπη για τη ζωή. Λαμπερή. Κόρη πολιτικής οικογένειας. Εγγονή του Σπύρου Μερκούρη, δημάρχου Αθηναίων, σύζυγος του Ζυλ Ντασέν. Αγωνίστρια. Ανήσυχη. Ευφυής. Εμπνευσμένη. Αγαπημένη των Ελλήνων και των ξένων. Μια ισχυρή γυναίκα που έκανε την Ελλάδα λαμπερό πρωτοσέλιδο στις ελληνικές εφημερίδες και στον διεθνή Τύπο και με τις ιδέες της και με τους αγώνες της και με τα επιτεύγματά της στα θέματα πολιτισμού.

Σαν γυναίκα ήταν ιδιαίτερα γοητευτική. Σαν υπουργός πολιτισμού υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής και επιτυχημένη. Σαν καλλιτέχνις ήταν κορυφαία. Ήταν όμως και άνθρωπος. Με αγωνίες, στόχους, αισθήματα, αδυναμίες και φιλοδοξίες.

Ας κάνουμε λοιπόν ένα «κλικ» σε μια στιγμή από τη ζωή της.

1955 - Στέλλα

Η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Στέλλα», βασισμένη στο θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλη «Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια», προβάλλεται στον θερινό κινηματογράφο της οδού Πατησίων το «Μετροπόλ». Ένα σινεμά προπομπός των κινηματογραφικών αιθουσών τέχνης που εμφανίστηκαν λίγα χρόνια αργότερα. Με την αγωνία ζωγραφισμένη στο πρόσωπό της καταφτάνει η πρωταγωνίστρια Μελίνα Μερκούρη παρέα με τη Δέσπω Διαμαντίδου και τον συμπαραγωγό της ταινίας Βασίλη Λαμπίρη. Η ταινία είναι «αιρετική» - ας πούμε- για την εποχή. Έχουν προηγηθεί πύρινοι λόγοι δασκάλων και παπάδων προσπαθώντας να πείσουν τον κόσμο να μην την δει. Το «Μετροπόλ» ήταν σημείο συνάντησης της τότε κοσμικής Αθήνας και οι θαμώνες του αντιμετώπιζαν με ειρωνεία τις ελληνικές παραγωγές.

Ένα σύμβολο γυναικείας απελευθέρωσης, δυναμική, αντισυμβατική. Κόντρα στο πρότυπο του καλού κοριτσιού της εποχής της, μίλησε στην καρδιά των γυναικών.

Η Μελίνα το ήξερε και σύμφωνα με μαρτυρίες είχε πει σε κινηματογραφικό παράγοντα όταν έλαβε την πρόσκληση για να παρευρεθεί στην προβολή εκείνη, το εξής εκπληκτικό: «Στο Μετροπολ; Ωωωχ! Δεν θα μας πετάξουν καμιά ντομάτα στα μούτρα;».

Όταν έπεσαν οι τίτλοι του τέλους, η Μελίνα συγκινήθηκε από τις αντιδράσεις του κοινού που την καταχειροκρότησε. Αργότερα την ίδια βραδιά είπε: «Θα το δείτε, η «Στέλλα» δεν θα μείνει στα Καμίνια του Πειραιά, αλλά όπου της κάνει κέφι…». Προφητικό; Ίσως.

Η «Στέλλα» όπως και η Μελίνα Μερκούρη, έγινε διεθνής. Ένα σύμβολο γυναικείας απελευθέρωσης, δυναμική, αντισυμβατική. Κόντρα στο πρότυπο του καλού κοριτσιού της εποχής της, μίλησε στην καρδιά των γυναικών.

Η «Στέλλα» κέρδισε τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξένης ταινίας του 1956. Η Μελίνα κέρδισε την αγάπη του κόσμου και αναγνωρίστηκε παγκοσμίως για όλα όσα πάλεψε να κατακτήσει για τη χώρα της. Ήξερε να μάχεται για τις ιδέες της. Ήταν μία ισχυρή προσωπικότητα που αγωνίστηκε σκληρά για ό, τι πίστευε. Για τη διάσωση της αρχαίας ελληνικής κληρονομιάς. Για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα. Την αναστήλωση της Ακρόπολης. Την υπεράσπιση του ελληνικού πολιτισμού και των τεχνών. Τη σύλληψη της δημιουργίας του Μουσείου της Ακρόπολης. Το θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Το ιστορικό κέντρο της Αθήνας.

Κάποτε, σε μία τηλεοπτική συνέντευξή της, είχε πει: «Δεν αναπολώ ποτέ το παρελθόν. Κοιτάζω το μέλλον. Το κουβαλάω, είμαι πλούσια, έχω βαλίτσες, έχω πληγές, έχω δάκρυα, έχω χαρές, αλλά δεν στέκομαι στο παρελθόν. Εγώ κοιτάζω τι θα γίνουμε αύριο. Και λέω, τι θα γίνουμε αύριο;» Αυτή η αγωνία της για το μέλλον της χώρας της, την οδήγησε στο να κοιτάει μπροστά. Να αναρωτιέται για την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου του πολιτισμού και των τεχνών στην Ελλάδα. Τους ανθρώπους τους. Την διεθνή αναγνώρισή τους. Κι έτσι χάραξε νέους δρόμους και θεσμοθέτησε καινούριες ιδέες και δράσεις.

Πολιτισμός: η ψυχή της κοινωνίας

Έφερε τον πολιτισμό στο προσκήνιο. Του έριξε προβολείς και περισσότερο φως. Τον έκανε ακόμη πιο ισχυρό. Το 1983 σε μία συνάντηση των υπουργών πολιτισμού, της ΕΟΚ, είχε πει ανάμεσα σε άλλα, ότι «ο πολιτισμός είναι η ψυχή της κοινωνίας» προσθέτοντας πως «Ο πολιτισμός, η τέχνη και η δημιουργία, δεν είναι λιγότερο σημαντικά από το εμπόριο, την οικονομία, την τεχνολογία».

Η Αμαλία-Μαρία Μερκούρη, η Μελίνα όλων των Ελλήνων κατάφερε να κάνει το όνειρό της πραγματικότητα. Πάλεψε. Θύμωσε. Δημιούργησε. Κι έτσι, κατέκτησε τις καρδιές του κόσμου για να μείνει εκεί για πάντα.

#HERstory