Γεώργιος Παπανικολάου: Ο «πατέρας» του Τεστ Παπ

Από τη Μία Κόλλια

Πίσω από τη σπουδαία αυτή ιατρική ανακάλυψη, υπάρχει η ιστορία ενός Έλληνα γιατρού, ο οποίος αποτελεί έναν πραγματικό θρύλο της σύγχρονης ιατρικής επιστήμης.

Γεννήθηκε το 1883 στην Κύμη Ευβοίας, όπου από νωρίς, εκτός από τις μαθησιακές του δεξιότητες, δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αγάπη για τη μουσική ενώ έκανε μαθήματα βιολιού επί οκτώ χρόνια. Σπούδασε ιατρική στην Αθήνα από την ηλικία των 15 ετών και το 1907 πήγε στη Γερμανία για να ειδικευτεί στη Βιολογία. Το 1910 επιστρέφει  στην Ελλάδα και παντρεύεται τη Μάχη Μαυρογένους, η οποία θα τον συντροφεύσει και θα τον υποστηρίξει σε όλη του τη ζωή, συνεισφέροντας σε πολύ μεγάλο βαθμό στο ερευνητικό του έργο. Το ζεύγος Παπανικολάου αναχωρεί το 1913 για τις ΗΠΑ, όπου τα πρώτα χρόνια αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές δυσκολίες και εργάζονται σκληρά και οι δύο σε διάφορες δουλειές. Eίναι απίστευτο το τι μπορεί να πετύχει ο άνθρωπος και κάτω από ποιες συνθήκες αν πραγματικά είναι Μεγάλος και Σπουδαίος.

Ο Γ. Παπανικολάου θα κερδίσει μία θέση στο Εργαστήριο Ανατομικής του Πανεπιστημίου Κολούμπια και στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης, όπου θα αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στο ερευνητικό του έργο. Το 1928 παρουσιάζει για πρώτη φορά τη μέθοδο διάγνωσης του καρκίνου της μήτρας με κολπικό επίχρισμα.

«Η πρώτη παρατήρηση των καρκινικών κυττάρων στο επίχρισμα του τραχήλου της μήτρας μού έδωσε μία από τις μεγαλύτερες συγκινήσεις που έχω βιώσει κατά τη διάρκεια της επιστημονικής σταδιοδρομίας μου».

Πολλοί από τους τότε συναδέλφους του στην Αμερική, όπως ο δρ. Τσαρλς Κάμερον, περιγράφουν τη ζωή του Παπανικολάου ως «μια ζωή αφιερωμένη στον άνθρωπο». Στη μακρόχρονη επιστημονική του σταδιοδρομία ανήλθε όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ, με αποκορύφωμα τον τίτλο του καθηγητή της Κλινικής Ανατομικής. Το 1961 εγκαταστάθηκε στο Μαϊάμι, όπου ανέλαβε την οργάνωση του Καρκινολογικού Ινστιτούτου, το οποίο μετά τον θάνατό του, στις 19 Φεβρουαρίου του 1962, μετονομάσθηκε σε Καρκινολογικό Ινστιτούτο «Γεώργιος Παπανικολάου».

Όπως αποκαλύπτει η ανιψιά του, Μαρία Κόκκορη, σε αφιέρωμα της Δημόσιας Τηλεόρασης στον Γιώργο Παπανικολάου, ο ερευνητής απολάμβανε πάντα τη μουσική κατά τη διάρκεια της μελέτης του. «Με έβαζε να του παίζω πιάνο, όταν επέστρεφε από τα δωδεκάωρα του εργαστηρίου. Εργαζόταν και στο σπίτι ακόμα». 

Ο Γ. Παπανικολάου τιμήθηκε με πλήθος βραβείων και διακρίσεων, με σημαντικότερο ίσως το βραβείο Λάσκερ το 1950, από την Αμερικάνικη Ένωση Δημόσιας Υγείας. Το 1954, ο Παπανικολάου δημοσιεύει το σύγγραμμά του «Άτλας της Αποφολιδωτικής Κυτταρολογίας» και εδραιώνει πλέον μία νέα ιατρική πρακτική.

Προτάθηκε δύο φορές για το Βραβείο Νόμπελ, το 1953 και το 1960. Και τις δύο φορές όμως, η Bασιλική Aκαδημία της Στοκχόλμης τού αρνήθηκε την κορυφαία επιβράβευση. Η επίσημη εκδοχή ανέφερε ότι η επιτροπή προτίμησε να βραβεύσει γιατρούς που είχαν βρει θεραπείες κι όχι τον Παπανικολάου, ο οποίος είχε ασχοληθεί με την πρόληψη του καρκίνου. Σύμφωνα με τη μαθήτριά του Ιρένα Κορπόσφκα, η επιτροπή ήταν επιφυλακτική με το έργο του γιατρού, επειδή ήταν εξαιρετικά πρωτοποριακό. Μάλλον, η επιτροπή δεν πίστευε πόσο μεγάλο ήταν το επίτευγμα του Παπανικολάου, το οποίο δεν εφαρμόσθηκε
σε μία μέρα, αλλά έγινε κομμάτι της ιατρικής πρακτικής σταδιακά.

Ολόκληρη η ανθρωπότητα θα οφείλει παγκόσμια ευγνωμοσύνη στο πρόσωπο του Γιώργου Παπανικολάου. Το έργο του έχει διαχρονική αξία, καθώς έσωσε, σώζει και θα εξακολουθεί να σώζει αναρίθμητες ζωές. Ο Παπανικολάου αρνήθηκε να αποκτήσει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την ανακάλυψή του, γιατί δεν επιθυμούσε να πληρωθεί με χρήματα για τη συμβολή του στην επιστήμη και την ανθρωπότητα.

#HISstory