Από τη Μία Κόλλια 
#travel #culture #documentary #entrepreneur 

H Mάγια Τσόκλη, πλούσια σε ταλέντα και δημιουργικές ενασχολήσεις σε όλη της τη ζωή, χαρακτηρίζεται από περιέργεια, κατά τα λεγόμενά της, και από δίψα για ζωή. Οι επιτυχίες της όμως με ό,τι και αν καταπιάνεται δεν οφείλονται μόνο σε αυτά αλλά και στις διαφορετικές της ικανότητες, την ιδιότυπη τελειομανία που δεν στερεί όμως την ευφάνταστη διάσταση των πραγμάτων, την ιδιαιτέρως ευαίσθητη ματιά απέναντι στους ανθρώπους και την πρωτότυπη προσέγγιση της πραγματικότητας. Μόδα, ντοκιμαντέρ, ταξίδια, παραγωγή μπύρας, αλλά και τα κοινά, καλύπτουν μια γκάμα που δεν προλαβαίνεις σε μια ζωή. Εκτός και είσαι εκείνη..

- Όλοι σάς γνωρίζουν μέσα από τα ταξίδια που έχετε κάνει και παρουσιάσει στην τηλεόραση. Κοιτάζοντας προς τα πίσω, τι ήταν αυτό που συνέβαλε στο να επιτύχετε σε αυτό τόσο πολύ;

Πρώτα να ευχαριστήσω για την τρυφερότητα της ερώτησης. Νομίζω συνέβαλαν πολλά. Η ουσιαστική αγάπη για το ταξίδι αλλά και την τηλεόραση κατ’ αρχάς, η εποχή, η επιλογή των προορισμών, τα βιώματά μου. Αν έψαχνα για προσωπικά καθοριστικά χαρακτηριστικά, θα ανέφερα την έμφυτη περιέργειά μου (ίσως το μεγαλύτερο προσόν μου), την αίσθηση ευθύνης και την τελειομανία. Το «Ταξιδεύοντας» δεν ήταν ποτέ απλά μια εκπομπή, ήταν τρόπος ζωής. Ήταν ανακάλυψη, ήταν η επιθυμία μου να επιμηκύνω μέσω πολλών και διαφορετικών εμπειριών τον χρόνο που μου χαρίστηκε και να τον μοιραστώ με τους συνοδοιπόρους μου, τους θεατές. Ήταν μια ανάγκη να δείξω ότι ο κόσμος δεν περιορίζεται στον δικό μας μικρόκοσμο, να παρουσιάσω ανθρώπους που υπερβαίνουν εαυτόν για το κοινό καλό… εξού και οι τόσες εκπομπές με ΜΚΟ στις αναπτυσσόμενες χώρες. Και μετά, στην όποια επιτυχία συνέβαλε και αυτή η αμεσότητα στο γυαλί που φαίνεται ότι έχω και που μου χαρίστηκε, γιατί δεν μαθαίνεται -ή την έχεις ή δεν την έχεις στην τηλεόραση.

- Διαβάζετε πολύ; Κάνετε μεγάλη προετοιμασία για τα ταξίδια σας;

Για να μπορέσεις να μεταφέρεις με απλό τρόπο περίπλοκες πληροφορίες, πρέπει να τις έχεις εμπεδώσει πάρα πολύ καλά. Αλλιώς δεν γίνεται. Άρα όταν ετοιμάζω μια εκπομπή, μελετώ όσο μπορώ περισσότερο, ξεκοκαλίζοντας όσες μπορώ περισσότερες και διαφορετικές πηγές. Πιστεύω ότι στη μελέτη αλλά και τη γραφή συμβάλλει και η γαλλική μου εκπαίδευση όπως και αυτός ο βασανιστικός τρόπος προσέγγισης στην ανάλυση και ανάπτυξη κειμένου.

- Τους προορισμούς τούς επιλέγετε εσείς;

Τους επιλέγαμε με τον σκηνοθέτη του «Ταξιδεύοντας», Χρόνη Πεχλιβανίδη. Για να πάμε λίγο στην αρχή, τα ταξίδια ήρθαν μετά τη δεκαετή ενασχόλησή μου με τα ρούχα και τη μόδα. Η μόδα μπορεί σήμερα να έχει «ευαισθητοποιηθεί» στα κοινωνικο-πολιτικά ζητήματα, όμως την εποχή του ‘80 ήταν πιο εγωπαθής -αν μπορώ να χρησιμοποιήσω τον όρο-, πιο ελιτίστικη. Ζούσαμε σε μια γυάλα πολυτελείας. Τα ταξίδια στον κόσμο, λοιπόν, ουσιαστικά αποτέλεσαν ένα σπάσιμο της γυάλας -ήταν η προσπάθειά μου να «κατανοήσω» τις διαφορετικές αλήθειες γύρω μας, που ήταν τόσο πιο σημαντικές από τις καταναλωτικές τάσεις. Βρίσκω εξαιρετικό πλούτο το να γνωρίζω τι γίνεται αυτή τη στιγμή σε ένα χωριό στο Μεξικό, σε μια πόλη στο Μάλι, στην έρημο της Υεμένης… Έτσι μεγαλώνει ο κόσμος μέσα σου, έτσι αποκτάς πιο υγιείς προτεραιότητες, έτσι καταρρίπτεις τα σύνορα, έτσι ξυπνάς. Άρα τους προορισμούς τούς επιλέγαμε βάσει των δικών μας ενδιαφερόντων, βάσει της επικαιρότητας, βάσει των θεμάτων που βασάνιζαν εκείνη τη στιγμή την ανθρωπότητα. Στους προορισμούς αυτούς και μέσω του «Ταξιδεύοντας» γνώρισα και αναγνώρισα τον εαυτό μου, εκεί ένιωσα χρήσιμη. Σπουδαίο για την ψυχή του ανθρώπου να νιώθει χρήσιμος…

- Για λίγο καιρό σάς χάσαμε από τους δέκτες μας…

Υιοθέτησα τον γιο μου, κάτι για το οποίο αποφεύγω γενικά να μιλώ, γιατί αφορά την προσωπική ζωή ενός άλλου ανθρώπου, και είχα μια σύντομη και ιδιαίτερα επώδυνη επαφή με τα κοινά ως βουλευτής Επικρατείας, τη δύσκολη εποχή των μνημονίων. Παράλληλα ήρθε η γνωριμία μου με τον αγαπημένο μου, τον Αλέξανδρο Κουρή, που μου έδωσε την ευκαιρία να ζήσω άλλη μια ζωή, αυτήν της επιχειρηματικότητας, της μεταποίησης και του «παραγωγού» ενός οράματος τοπικού και παγκόσμιου όπως περιγράφουμε ως ιδέα την μπύρα μας, τη ΝΗΣΟΣ, που παράγεται στην Τήνο. Είναι μαγικό μια ιδέα που είχες κάποια στιγμή να γίνεται προϊόν, να αποκτά θαυμαστές, να κοσμεί τους καλύτερους καταλόγους της χώρας, να δίνει χαρά, να παίρνει διεθνή βραβεία! Ακόμη ένας άλλος κόσμος! Ακόμη μια άλλη ζωή! Αυτή η αγωνία μου να πολλαπλασιάσω αυτή τη μία ζωή νομίζω συνεχώς με καθορίζει. Συνεχώς επιθυμώ να ανανεώνω ενδιαφέροντα, επαγγέλματα, εμπειρίες. Να έχω όσο γίνεται περισσότερους ρόλους -του ταξιδιώτη, του δημοσιογράφου, της μάνας, της συντρόφου, της κόρης, του επιχειρηματία, της ασθενούς… Όσο αντέχω και όσο μπορώ. Και τα ταξίδια αυτόν τον ρόλο έχουν. Αν το σκεφτεί κανείς, είναι ο ιδανικότερος τρόπος να επιμηκύνεις τη ζωή σου δημιουργώντας περισσότερες αναμνήσεις. Γιατί οι αναμνήσεις είναι αυτές που κτίζουν μέσα σου τη συνείδηση του χρόνου.

 

Magia

- Έχει συμβεί να φοβηθείτε σε κάποιο ταξίδι σας ή αυτά είναι πάντα ασφαλή;

Καθόλου ασφαλή ταξίδια δεν κάνω, αλλά όταν είσαι εκεί, στο πεδίο, δεν έχεις αίσθηση φόβου. Απλά, ζεις. Για παράδειγμα μία εβδομάδα μετά το ταξίδι μας στην Μπάμπιαν του Αφγανιστάν (εκεί όπου ανατίναξαν τους Βούδες οι Ταλιμπάν), μάθαμε ότι ακριβώς στον ίδιο δρόμο που διανύσαμε, γάζωσαν ένα αυτοκίνητο ίδιο με το δικό μας -το κακό αυτό θα μπορούσε να έχει συμβεί και σε εμάς. Ίσως υπήρξαμε απλά αφελείς και τυχεροί. Αλλά δεν μπορείς να ζεις με τον φόβο. Αν φοβάσαι, δεν κάνεις αυτή τη δουλειά, μένεις στην ασφάλεια του σπιτιού σου. Μου έχει μείνει αξέχαστη και μια άλλη ιστορία από το Αφγανιστάν. Κάποια στιγμή, μέναμε στο σπίτι του Μιχάλη Μανιάτη, ακριβώς δίπλα στην αμερικανική πρεσβεία. Μία η ώρα το πρωί λοιπόν, χτυπά την πόρτα ένας πράκτορας της CIA να μας πει ότι έμαθαν πως μπήκε από το Πακιστάν ένας τρομοκράτης με ρουκέτα και περιμένουν να χτυπήσει την αμερικανική πρεσβεία. Αλλά επειδή συνήθως οι Πακιστανοί τρομοκράτες δεν πετυχαίνουν τον στόχο τους… μας ενημέρωσαν ότι πιθανά η ρουκέτα να χτύπαγε το σπίτι μας. «Να προσέχετε», μας είπε και έφυγε. Δηλαδή, πώς ακριβώς να προσέξουμε; Εκείνο το βράδυ το θυμάμαι σαν μια από τις πιο κωμικές καταστάσεις της ζωής μου! Σε απόλυτο παλιμπαιδισμό, ψάχναμε κάθε δυνατή και αδύνατη κρυψώνα στο σπίτι, μέχρι που εξουθενωμένοι, το ξημέρωμα, πληροφορηθήκαμε από τον ίδιο πράκτορα ότι ο κίνδυνος είχε περάσει.

- Τελικά εσείς που έχετε ταξιδέψει τόσο, πού καταλήγετε: είμαστε οι άνθρωποι στη Γη ίδιοι ή διαφέρουν πολύ οι λαοί μεταξύ τους;

Το πρώτο πράγμα που έχω καταλάβει είναι ότι ένα χαμόγελο μπορεί να σε πάει πολύ μακριά. Επίσης, έχω καταλάβει ότι οι Έλληνες, ακριβώς επειδή είμαστε με το ένα πόδι στην Ανατολή και με το άλλο στη Δύση, μιλάμε τη δική μας εσπεράντο. Μπορούμε ενστικτωδώς να συνεννοηθούμε με τους πάντες. Οι διαφορές μεταξύ των λαών δεν είναι φυσικές, είναι πολιτισμικές και καθοριστικές.

- Μιλήστε μας για το νέο σας project, τη σειρά ντοκιμαντέρ «Στους δρόμους των Ελλήνων» που αφορά τους Έλληνες της διασποράς.

Στα ταξίδια που έχουμε κάνει μέχρι τώρα, ένα ενδιαφέρον στοιχείο ήταν πάντα ο ελληνισμός της διασποράς, γιατί ουσιαστικά η διασπορά είναι αυτή που διευρύνει τα σύνορα της χώρας μας. Η Ελλάδα είναι μια μικρή και ταυτόχρονα μια μεγάλη χώρα -και δεν εννοώ μεγάλη λόγω του ένδοξου παρελθόντος της, αλλά επειδή υπάρχουν Έλληνες παντού και παρά τις έντονες απογοητεύσεις που έχουν ζήσει από τη μητέρα πατρίδα, εξακολουθούν να τη φαντάζονται λαμπρή. Το μόνο που μπορεί να κάνει η Ελλάδα για να τους τραβήξει κοντά της, είναι να τους δώσει λόγους να είναι περήφανοι για αυτή και να τους εμπνεύσει εμπιστοσύνη. Όταν η Ελλάδα πηγαίνει καλά διεθνώς, και δεν το λέω ως αποτέλεσμα μιας πολιτικής στρατηγικής επαφής με τη διασπορά αλλά μέσω της γενικότερης διεθνούς εικόνας της, τους αγκαλιάζει. Όταν κάναμε το «Ταξιδεύοντας», ήταν πάντα πολύ γοητευτικό να συναντούμε ομογενείς με μυθιστορηματικές ζωές. Τώρα λοιπόν ξεκινάμε μια καινούργια σειρά ντοκιμαντέρ για την ΕΡΤ, που λέγεται «Στους δρόμους των Ελλήνων», και είναι αποκλειστικά αφιερωμένη σε αυτούς. Έχουμε κοντά μας σπουδαίους συνεργάτες όπως τον ιστορικό Αλέξανδρο Κιτρόεφ και τη δημοσιογράφο Ιωάννα Φωτιάδη. Η πρώτη σεζόν 13 επεισοδίων συναντά τους Έλληνες της Αμερικής, από τη μια άκρη της ηπείρου στην άλλη. Πρώτη, δεύτερη, Τρίτη, μέχρι και τέταρτη γενιά, επιστήμονες και καθηγητές, καλλιτέχνες, επιχειρηματίες και πολιτικούς. Συναντάμε «την ομογένεια που φαίνεται και αυτή που δεν φαίνεται», όπως λέει ένας φίλος. Ταυτόχρονα, οργανώνουμε με τον συνεργάτη μου Δημήτρη Ξανθούλη και το ταξιδιωτικό πρακτορείο Ιμαλάια, φυσικά ταξίδια σε γοητευτικούς προορισμούς, μέσω της ιστοσελίδας μου www.travelsbytravelers.com. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον και είναι εξαιρετικά φρέσκο, με καινοτόμα concepts.

- Μεταξύ άλλων είστε και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του δημοτικού Ιδρύματος «Μουσείο Κώστα Τσόκλη» στην Τήνο. O πατέρας σας είναι αναμφισβήτητα ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες της Ιστορίας, δεν είναι απλώς ένας εξαιρετικός ζωγράφος. Πώς το ζήσατε εσείς αυτό ως παιδί; Θα έχετε σίγουρα βιώσει ποικίλα συναισθήματα.

Ναι, έχω περάσει διάφορα στάδια και το πιο δύσκολο νομίζω για ένα παιδί, για ένα νέο άνθρωπο, είναι να πιστέψει ότι έχει τη δική του αξία, ότι οι όποιες επιτυχίες του είναι πραγματικά δικές του και όχι ετερόφωτες. Ο πατέρας μου είναι από αυτές τις περιπτώσεις ανθρώπων που έχουν γεννηθεί με άστρο. Σκεφτείτε 12 χρονών παιδάκι, πάμφτωχο, του μεταπολεμικού δημοτικού, μόλις έχει πιάσει δουλειά στα ντεκόρ του σινεμά, στο εργαστήρι του Αλμαλιώτη, δίπλα στον νέο τότε Βακιρτζή. Κάποιος μιλά για τον Καβάφη, κάποιος αναφέρεται σε ένα ποίημά του, όμως δεν το θυμάται καλά. Και ο Κωστάκης, του δημοτικού, με τα 7 αδέλφια, που δεν είχε να φάει καλά καλά στο σπίτι, αρχίζει να απαγγέλλει τα άπαντα του Αλεξανδρινού ποιητή, αφήνοντας τους πάντες άναυδους. Ένα από τα πολλά παραδείγματα. Ο Τσόκλης δεν είναι απλώς ένας σπουδαίος ζωγράφος, είναι και μία πολύ φωτεινή προσωπικότητα εν τω συνόλω, με πολλαπλά καλλιτεχνικά ταλέντα. Θα μπορούσε να είναι σκηνοθέτης, θα μπορούσε να είναι συγγραφέας. Υπήρξε πάντα ένας δεινός αναγνώστης. Σήμερα ακόμη διαβάζει με πάθος και όταν πηγαίνω να τον δω, αντί να του πω εγώ τα «νέα», μου λέει εκείνος για κάτι καινούργιο που διάβασε, για το σύμπαν, για το μέλλον, για τις επιστήμες ή τις θρησκείες. Την 1η Ιουνίου, στο Μουσείο της Ακρόπολης, θα παρουσιαστεί το «Catalogue raisonné» του, δηλαδή μια συλλεκτική έκδοση με το σύνολο του έργου του, από τις εκδόσεις Μέλισσα. Είχε ξαφνιαστεί και ο ίδιος με τον όγκο του περιεχομένου και του υπενθύμισα ότι δεν είναι μόνο ένας πολύ παραγωγικός δημιουργός, αλλά και ότι ο Ύψιστος έχει υπάρξει ιδιαίτερα γενναιόδωρος μαζί του! Σήμερα είναι 92 χρονών και εξακολουθεί να ξυπνάει νωρίς το πρωί, να απαγγέλλει την ποίηση που αγαπά και να δουλεύει!

Γενικά πάντως, το να ζεις με έναν άνθρωπο που έχει γεννηθεί με αστέρι είναι σκληρό και άδικο... για τους άλλους. Η μόνιμη σύγκριση είναι εξουθενωτική και κάποιες φορές ευνουχιστική για όσους έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση. Όλα τα παιδιά των “bigger than life” ανθρώπων αναζητούν πάντα έναν δικό τους χώρο να ανθήσουν και μονίμως παλεύουν για την αποδοχή μέχρι να ενηλικιωθούν και να απελευθερωθούν από το βάρος του ονόματος και του ανθρώπου…

- Η σχέση σας με τη μητέρα σας πώς ήταν;

Η βιολογική μου μητέρα, η Φάνια, πέθανε νεότατη από ανεύρυσμα, όταν ήμουν πεντέμισι ετών. Δεν τη θυμάμαι καθόλου. Μετά ο πατέρας μου παντρεύτηκε την Ελένη, η οποία και με μεγάλωσε. Την ταλαιπώρησα φοβάμαι για κάποιο διάστημα, όμως πρόκειται για μια γυναίκα με τεράστια αποθέματα αγάπης και τρομερή υπομονή. Είχε κι αυτή μια πολύ ενδιαφέρουσα καριέρα, ήταν στην ομάδα των δασκάλων που συνέβαλαν στη μοναδικότητα της Σχολής Μωραΐτη, μετά σπούδασε παιδοψυχολόγος στη Σορβόννη, δημιούργησε πρωτοποριακές εκπομπές στην ΕΡΤ για τον επαγγελματικό προσανατολισμό. Παρ’ όλα αυτά, κάποια στιγμή άφησε την καριέρα της για να αφοσιωθεί στον πατέρα μου. Νομίζω ότι είναι ο άνθρωπος που πίστεψε περισσότερο σε μένα, που με στήριξε, που εντόπισε από την αρχή τα όποια μου ταλέντα. Είναι σκληρά τα κορίτσια όμως, όσο σπουδαία κι αν είναι η μαμά, θέλουν πάντα τον μπαμπά τους!

#HerStory