Stories Talk | Νίκος Η. Παπαστεργίου "Ο απόλυτος ασφαλιστικός κώδικας, απαιτεί σχεδιαστικά εργαλεία και ρεαλιστικές παραδοχές"
Από τη Μία Κόλλια
#animation #art #cinema #culture #movies
Έχει καταφέρει να κατακτήσει το παγκόσμιο σύμπαν του animation με τη δημιουργικότητα, τη φαντασία της, με εκπληκτική αφοσίωση και απίστευτα αποτελέσματα. Αναγνώριση, βραβεύσεις και αποδοχή δεν στερούν στην Ειρήνη Βιανέλλη ούτε τη σεμνότητα, ούτε την επιμονή, ούτε την προσήλωση σε αυτό το κινηματογραφικό στερέωμα στο οποίο εξειδικεύεται. Μα πάνω από όλα είναι οι συνεργασίες της και οι άνθρωποι με τους οποίους έχει συγχρωτιστεί που πλούτισαν ένα σύμπαν, καλλιτεχνικό και τεχνολογικό μαζί, γεμάτο κίνηση, νόημα και απρόβλεπτες μαγευτικές εικόνες. Δουλειά της έχει βρεθεί και στα προκριματικά για τα Όσκαρ. It’s never too late…
- Ποιες σπουδές προηγήθηκαν αυτής της σημαντικής πορείας;
Ξεκίνησα με σπουδές γραφιστικής. Μετά αποφάσισα ότι θέλω να ασχοληθώ με τον κινηματογράφο και δούλευα ως βοηθός σε παραγωγές. Αργότερα, έκανα ένα Summer course στο Columbia για σκηνοθεσία αλλά τελικά δεν ακολούθησα αυτό τον τομέα, γιατί είδα ότι μου ήταν δύσκολο να λέω στους ηθοποιούς τι πρέπει να κάνουν -ήταν κόντρα στο χαρακτήρα μου και μου δημιουργούσε άγχος.
Η επόμενη κίνησή μου ήταν η δημιουργία ενός παιδικού βιβλίου με τίτλο «Filo», γιατί πάντα μου άρεσε να ζωγραφίζω. Μετά άρχισα σιγά σιγά να κάνω πειραματικά animation, συνειδητοποιώντας ότι οι ζωγραφιές μου θα μπορούσαν να έχουν κίνηση. Ήρθε μάλιστα τότε και μια ευκαιρία, το 2011, για να κάνω ένα βιντεάκι animation για το TEDxAthens, το οποίο πήγε πολύ καλά.
Έτσι σιγά σιγά άρχισαν να μου έρχονται δουλειές πάνω σε αυτό το αντικείμενο, κάτι που ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για μένα. Αποφάσισα λοιπόν να εμπλουτίσω και τις γνώσεις μου πάνω στο animation και πήγα στο CalArts στην Καλιφόρνια για ένα μεταπτυχιακό. Παρακολούθησα το MFA Experimental Animation Program, το οποίο έχει διάρκεια τριών ετών και βρέθηκα σε έναν χώρο τέχνης με φοβερούς καλλιτέχνες και ερεθίσματα. Ήταν μια απίστευτη εμπειρία, που μου διεύρυνε τους ορίζοντες και μου έδωσε αυτοπεποίθηση.
- Γιατί αποφασίσατε να μην μείνετε στο εξωτερικό και να δουλέψετε εκεί;
Αν ήθελα να κάνω κάτι πιο κλασικό ή εμπορικό στο animation, σίγουρα θα είχε νόημα να μείνω εκεί. Εμένα όμως δεν μου ταίριαζε κάτι τέτοιο, προτιμούσα ανέκαθεν την καλλιτεχνική προσέγγιση. Δε με ενδιαφέρει καθόλου να είμαι απλώς ένα γρανάζι σε μια μεγάλη εταιρεία. Επίσης δεν έχω σταματήσει να επικοινωνώ - διατηρώ επαφή με αρκετούς φίλους από το CalArts, με τους οποίους κάθε τρίτη Κυριακή του μήνα κάνουμε zoom και μιλάμε για τα προσωπικά μας projects!
Εκτός των άλλων, μου αρέσει η ζωή στη χώρα μας. Πρόσφατα έκανα μια μικρή δουλειά για την καινούργια ταινία του Πάνου Κούτρα, ο οποίος είναι ένας από τους αγαπημένους μου σκηνοθέτες παγκοσμίως, και ήμουν πολύ χαρούμενη. Το ίδιο συμβαίνει και με τη συνεργασία μου με τη Λυρική Σκηνή –θέλω να πω ότι δε μου λείπει το εξωτερικό, γιατί και εδώ ασχολούμαι με πολύ ενδιαφέροντα πράγματα.
- Ποιες είναι οι σημαντικότερες δουλειές που έχετε κάνει;
Σίγουρα ήταν η συνεργασία μου με την Εθνική Λυρική Σκηνή, που προήλθε από μια ιδέα για το Animasyros, το φεστιβάλ animation. Ήθελαν να κάνουν μια όπερα, όπου τα σκηνικά θα ήταν animated και θα υπήρχε διάδραση με τους τραγουδιστές. Ανεβάσαμε λοιπόν μια παράσταση που «έντυσε» με animated εικόνες το «Αηδόνι του Αυτοκράτορα» της Λένας Πλάτωνος και είχε μεγάλη επιτυχία.
Μια άλλη σημαντική δουλειά μου είναι το μικρού μήκους animation «Icebergs», που βασίστηκε στο βιβλίο του Ευθύμη Φιλίππου «Σκηνές». Αυτή την ταινία την έκανα όλη μόνη μου και κατάφερε να πάρει πολλά βραβεία σε φεστιβάλ. Ένα από αυτά ήταν το Φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο και μάλιστα βρέθηκε ανάμεσα στις 71 ταινίες που διεκδίκησαν μια θέση στην πεντάδα του Όσκαρ Καλύτερης Μικρού Μήκους Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων για το 2019.
- Πώς προέκυψε η συνεργασία σας με τη σχεδιάστρια μόδας Μαίρη Κατράντζου;
Προέκυψε και αυτή μέσα από τη Λυρική Σκηνή. Γνωριστήκαμε εκεί, πριν από την πρώτη καραντίνα, τον Μάρτιο του 2020. Δουλεύαμε και οι δύο σε μία φανταστική παραγωγή για τον «Δον Κιχώτη», όπου εκείνη σχεδίασε τα κοστούμια και εγώ έκανα τα animations που ήταν κομμάτι του σκηνικού του σπουδαίου σκηνογράφου Γιώργου Σουγλίδη. Της άρεσε η δουλειά μου και κάποια στιγμή μού πρότεινε να κάνω ένα βίντεο για τη συνεργασία της με τον οίκο Villeroy & Boch. Ήταν μια ωραία πρόκληση για μένα.
- Με τι ασχολείστε αυτό τον καιρό;
Μόλις ολοκλήρωσα μια ταινία animation που έχει τίτλο «Έτοιμη», με πολύ καλούς συνεργάτες. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται στη φάση του μοντάζ, πάει πολύ καλά και είμαστε όλοι χαρούμενοι. Το θέμα της είναι λίγο παράξενο. Διαδραματίζεται στη Βουλή, όπου παρακολουθούμε όσους βρίσκονται εκεί σε μια φάση σα να βαριούνται, ενώ σιγά σιγά όλο αυτό καταλήγει σε μιούζικαλ.
- Ποιο πιστεύετε ότι είναι το δυνατό σας όπλο και έχετε καταφέρει τόσο όμορφα πράγματα;
Μου αρέσει πολύ αυτό που κάνω και δεν το φοβάμαι. Δεν έχω έναν συγκεκριμένο τρόπο που κάνω animation, αλλά κάθε φορά προσπαθώ να κάνω κάτι καινούργιο με μεγάλη όρεξη. Θεωρώ ότι είμαι ευέλικτη, σίγουρα όμως έχει παίξει ρόλο και ο παράγοντας τύχη.
- Τι θα συμβουλεύατε ένα νέο παιδί που θέλει να πετύχει στη ζωή του;
Πρώτα απ’ όλα, να βρει τι είναι αυτό που του αρέσει να κάνει. Όταν εγώ ξεκίνησα τις σπουδές μου, το 2003, δεν υπήρχε ούτε YouTube, ούτε Instagram, ούτε τίποτε από αυτά. Και να ήθελα τότε να κάνω animation, δεν ξέρω πώς θα μπορούσε αυτό να βρει χώρο. Σήμερα, με την τεχνολογία, έχουν αλλάξει πολλά πράγματα προς το καλύτερο. Αν όμως έχεις υπομονή και επιμονή, σίγουρα θα βρεις τον τρόπο να κάνεις αυτό που θέλεις. Χρειάζεται πάθος και κυνηγητό.
- Θα θέλατε να ασχοληθείτε και με το εκπαιδευτικό κομμάτι, δηλαδή να μάθετε τη δουλειά σας σε άλλους ανθρώπους;
Ναι, το έχω σκεφτεί και κάποια στιγμή είχα κάνει κάποια μαθήματα. Θεωρώ ότι θα ήταν πολύ ωραίο να υπήρχε στην Ελλάδα ένα τμήμα animation στα πανεπιστήμια. Από την άλλη, δεν ξέρω αν έχω όλα τα εφόδια που απαιτεί μια τέτοια δουλειά. Σίγουρα όμως θα μπορούσα να κάνω κάποια σεμινάρια, για να παρουσιάσω τον τρόπο που βλέπω εγώ το animation.
- Έχετε κάποια συγκεκριμένα σχέδια για το μέλλον;
Δε βαδίζω βάσει συγκεκριμένου πλάνου. Είμαι ανοιχτή σε όλα, γιατί έχω δει ότι το animation μπορεί να συνδυαστεί με πολλές άλλες τέχνες και αυτό είναι κάτι που μου αρέσει πολύ. Ιδανικά θα μου άρεσε η ιδέα μιας έκθεσης, η οποία θα έχει animation, γλυπτά, ζωγραφική, και ο επισκέπτης να βλέπει πώς μπορεί να συνδυάζονται όλα αυτά.
- Έχετε αρκετά μεγάλη αναγνώριση στο χώρο σας. Η διαχείριση αυτής της φήμης και η ισορροπία είναι θέμα χαρακτήρα;
Αυτό που σκέφτομαι, είναι ότι μπορεί να είμαι καλή σε αυτό που κάνω, όμως παίζει και η τύχη μεγάλο ρόλο. Μπορεί πράγματι να κάνω μια καλή ταινία και να τη στείλω σε ένα φεστιβάλ, αλλά τη συγκεκριμένη στιγμή να μην αρέσει σε κάποιον από τους κριτές της επιτροπής και να μην προχωρήσει. Δεν υπάρχουν εντελώς αντικειμενικά κριτήρια, δεν είναι μαθηματικά που αποδεικνύονται. Έχει τύχει να κλάψω από χαρά για τη βράβευση μιας ταινίας μου αλλά και το αντίθετο. Η επιτυχία από την αποτυχία δεν είναι πολύ μακριά. Αν και για μένα αποτυχία είναι μόνο όταν τα παρατάς και δεν συνεχίζεις την προσπάθεια. Διότι για όλα υπάρχουν λύσεις αλλά χρειάζονται χρόνο.
#HerStory