Μυρτώ Καλουπτσίδη: Ένας Μαθηματικός Εγκέφαλος

Μια γυναίκα Επίκουρη Καθηγήτρια στο Harvard στο τμήμα Οικονομικών Σπουδών, πολυβραβευμένη και αναγνωρισμένη διεθνώς, αποδεικνύει πως ακόμη και το πιο δυνατό μαθηματικό μυαλό χρειάζεται αφοσίωση και σκληρή δουλειά για να εξελιχθεί. Αλλά κυρίως τη συνειδητοποίηση ότι πάντα θα συναντά κανείς εμπόδια που μπορεί να ξεπεράσει, αν επιμείνει και τολμά. 

Aπό τη Μία Κόλλια

Ποιον ρόλο έπαιξε η οικογένειά σας στην πορεία σας; Πώς ήσασταν ως παιδί, στο σχολείο και ως έφηβη;

Οι γονείς μου με δίδαξαν να είμαι επίμονη και να χρησιμοποιώ τη φαντασία μου. Είναι και εκείνοι καθηγητές και έτσι στο σπίτι υπήρχε πάντα αφοσίωση στη γνώση, τη σκέψη, τη δημιουργικότητα. Ταυτόχρονα, με ενέπνευσαν να ασχοληθώ με «προβλήματα του πραγματικού κόσμου». 

Ως παιδί και έφηβη μού άρεσε πολύ να γράφω και μου άρεσαν και τα μαθηματικά, επηρεασμένη από τον πατέρα μου. Ήμουν καλή μαθήτρια, θυμάμαι ότι στο λεύκωμα στο τέλος του δημοτικού η λεζάντα μου στο λεύκωμα του σχολείου ήταν «μυρωδάτο άριστα».

Νιώσατε κάποια κλίση εξ αρχής για το αντικείμενό σας; Και αν ναι, πόση προσπάθεια χρειάζεται για την περαιτέρω εξέλιξη; 

Η αλήθεια είναι πως στα οικονομικά κατέληξα μην γνωρίζοντας ακριβώς που «έμπλεκα» - βρέθηκα εκεί προσπαθώντας να συμφιλιώσω το ενδιαφέρον μου για την κατανόηση (και προσπάθεια για βελτίωση) του κόσμου, και της αγάπης μου για πιο ποσοτική και αυστηρή δουλειά. Ενθουσιάστηκα αρχικά με τα οικονομικά προς το τέλος των προπτυχιακών μου σπουδών, όταν πήρα μαθήματα σε «Βιομηχανική Οργάνωση»- ένα αντικείμενο που μελετά αγορές και θέματα ανταγωνισμού χρησιμοποιώντας Θεωρία Παιγνίων. 

Αποφάσισα το αντικείμενό μου στο δεύτερο χρόνο του διδακτορικού όταν συνειδητοποίησα πως ένα νέο κύμα στο αντικείμενο αυτό συνδυάζει τη θεωρία με τα δεδομένα. Ξεκίνησα να δουλεύω πάνω σε δυναμικά προβλήματα όπου μελετώνται αποφάσεις υπό αβεβαιότητα (για παράδειγμα, μακροπρόθεσμες επενδύσεις εταιρειών σε περιβάλλον με έντονες διακυμάνσεις). Από εκεί, σχετικά τυχαία βρέθηκα να μαθαίνω για τη ναυτιλία και «κόλλησα». 

Είναι σημαντικό να αγαπάει κανείς το αντικείμενο του, να του αρέσει πραγματικά και σε βάθος χρόνου. Η εμβάθυνση είναι μια πορεία αργή, με πολλές «στροφές» και πολλούς σταθμούς που πρέπει κανείς να διανύσει.  

Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίσατε σε αυτή την τόσο σημαντική πορεία, πώς τις ξεπεράσατε και τι σας δίδαξαν;

Θα έλεγα ότι μια από τις μεγαλύτερες δυσκολίες ήταν η εκκίνηση του διδακτορικού, όπου καλείται κάποιος για πρώτη φορά να δημιουργήσει (αντί να καταναλώσει) ερευνητικό υλικό. Μετά από χρόνια σε μαθήματα και εξετάσεις, ξαφνικά καλούμαστε να δημιουργήσουμε κάτι αποκλειστικά δικό μας. Αυτό το στάδιο ήταν δύσκολο και πολύ μοναχικό, όμως απαραίτητο για την εξέλιξη ενός ανεξάρτητου ερευνητή. 

Προσπαθώ μάλιστα πάντα να ηρεμώ τους φοιτητές, όταν το περνούν, λέγοντας τους και τη δική μου ιστορία. Έμαθα ότι όσο συνεχίζεις να προσπαθείς παρά τις απογοητεύσεις, και όσο δουλεύεις στις λεπτομέρειες (get your hands dirty, λέω τώρα στους φοιτητές) η έμπνευση θα έρθει.

Άλλες δυσκολίες είναι οι αναπόφευκτες αποτυχίες στην πορεία της έρευνας. Ακόμα ξεχνιέμαι όταν κάτι δεν προχωράει ή δεν πάει καλά και πρέπει να υπενθυμίζω στον εαυτό μου πόσο αργά μπορεί να κινηθεί ένα πρότζεκτ και πόσα σκαμπανεβάσματα μπορούν να εμφανιστούν. Το ίδιο ισχύει και για τις δημοσιεύσεις, τις απορρίψεις από τα τοπ περιοδικά και παρουσιάσεις που δεν πάνε όπως τις περιμένουμε.

Πώς διαχειριστήκατε τις πρώτες μεγάλες αναγνωρίσεις και πώς ενδεχόμενες κόντρες;

Προσπαθώ πάντα να σκέφτομαι κάποια επιτυχία ως πρόσκαιρη. Αυτό μου δίνει ώθηση να προσπαθώ για το καλύτερο και να δουλεύω όσο μπορώ. Οι αποτυχίες είναι αναπόφευκτες και μερικές φορές σκληρές, ειδικά σε ένα περιβάλλον όπως τα οικονομικά που πολλά κρίνονται από λίγες δημοσιεύσεις σε πολύ λίγα καλά περιοδικά. Είναι τέχνη να μάθει κανείς να τις ξεπερνά - έχω βελτιωθεί με τα χρόνια σε αυτό ευτυχώς και πλέον το οριοθετώ και του δίνω λιγότερη σημασία. 

Τι είναι επιτυχία για εσάς, γενικά αλλά και πιο συγκεκριμένα, στον τομέα σας;

Στα οικονομικά πιστεύω επιτυχία είναι να συνεισφέρει κανείς κάτι πραγματικά καινούριο στη γνώση που υπάρχει, που ίσως μας βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα πως λειτουργεί ο κόσμος. Αλλά επίσης σημαντικό στα οικονομικά είναι να μπορέσει η έρευνα μας να βοηθήσει στην επίλυση πραγματικά σημαντικών οικονομικών προβλημάτων. Να είμαστε χρήσιμοι δηλαδή στην οικονομική πολιτική. 

Σε προσωπικό επίπεδο, επιτυχία σημαίνει επίσης να είναι κανείς και χαρούμενος με αυτό που κάνει. Ακούγεται εύκολο, αλλά στην πράξη αποδεικνύεται δύσκολο!

Πώς είναι η ζωή μακριά από την Ελλάδα; Τι κερδίζετε, τι εμπειρίες ξεχωρίζετε;

Υπάρχουν θετικά και αρνητικά. Στην Αμερική μου αρέσει ότι είμαι κοντά στην καινοτομία, ζω και εργάζομαι σε μια κοινωνία ανοιχτή, ανεκτική και σε πολλά θέματα πολύ «μπροστά». Μου αρέσει η ευθύτητα των ανθρώπων. Από την άλλη μου λείπει ο ήλιος της Ελλάδας, η ζεστασιά των ανθρώπων, η ειλικρίνεια των συναισθημάτων. Η αλήθεια είναι πως μετά από τόσα χρόνια μακριά, πολλές φορές αισθάνομαι σύγχυση για το ποιο είναι το πραγματικό μου σπίτι, ποια είναι η εστία μου. Υπάρχουν φορές που δεν νιώθω σπίτι μου ούτε στην Αμερική, αλλά ούτε και στην Ελλάδα. 

Τι κερδίζετε / τι χάνετε από:
 

• Την αφοσίωση σε ένα αντικείμενο

Νομίζω ότι, όσο εστιάζει κάποιος σε ένα αντικείμενο, αποκτά τη βαθιά ικανοποίηση να το γνωρίζει πραγματικά. Γνωρίζοντας κάτι καλά, βλέπεις πόσες διαφορετικές οπτικές γωνίες υπάρχουν, πόσες παράμετροι και πόση πολυπλοκότητα. 

• Την υπέρ-προσπάθεια

Το να τα δίνουμε όλα στη δουλειά, είναι μια απόφαση με ρίσκο. Η θετική πλευρά είναι η ενασχόληση με ό,τι μας αρέσει, η ελευθερία να κάνουμε αυτό που θέλουμε, μια αίσθηση πληρότητας. Στην αρνητική πλευρά οι αναπόφευκτες αποτυχίες μπορεί να αποβούν σκληρές. Η αφοσίωση απαιτεί θυσίες, και εκεί υπάρχει κίνδυνος να χαθεί το μέτρο.

Τι σημαίνουν για σας οι έννοιες:

• Αυτογνωσία

Μακάρι μια μέρα να την κατακτήσουμε όλοι! Είναι πρόκληση η αυτογνωσία και η αποδοχή όλων των πλευρών του εαυτού μας. Αλλά απαραίτητη η συνεχής προσπάθεια για κατάκτηση της.
 

• Αυτοπεποίθηση

Μου αρέσει η έννοια του assertiveness. Είναι η ικανότητα να μπορεί να ζητά κανείς αυτό που θέλει ευγενικά, σταθερά, αλλά και με την αποδοχή ότι μπορεί να του το αρνηθούν. 
 

• Συναισθηματική νοημοσύνη 

Η ενσυναίσθηση, που είναι τόσο σημαντική, λείπει από τις ανθρώπινες σχέσεις. Η καθημερινότητα μας θα ήταν πολύ καλύτερη αν όλοι θυμόμασταν ότι όλοι έχουμε  προβλήματα και άγχη και ότι όλοι έχουμε τη βασική ανάγκη από τους άλλους να το αναγνωρίσουν και να προσφέρουν συμπαράσταση. 

• Σεμνότητα

Αν κανείς έχει ανοιχτό μυαλό και παρατηρεί τον κόσμο γύρω του, αναγκάζεται να είναι σεμνός. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή.

Ποια είναι

Η Μυρτώ Καλουπτσίδη ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό πρόγραμμα Οικονομικών Επιστημών του Οικονομικού Πανεπιστήμιου το 2005. Στη συνέχεια, έκανε το διδακτορικό της με υποτροφία στο Πανεπιστήμιο Yale στις Ηνωμένες Πολιτείες, στα Οικονομικά και συγκεκριμένα στο πεδίο της Βιομηχανικής Οργάνωσης. Αποφοίτησε το 2011 με διάκριση. 

Από το 2011 έως το 2016 ήταν επίκουρη καθηγήτρια Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Princeton, ενώ διετέλεσε επισκέπτης καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Stanford το 2015. Από το 2016 είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Harvard. Το 2018 ήταν υπότροφος στο Ινστιτούτο Radcliffe του Harvard. Είναι παντρεμένη και έχει μια κόρη 2,5 ετών.

#HerStory