Ο κορυφαίος αστροφυσικός και φιλόσοφος, πολυγραφότατος και πολυδιαβασμένος, ο Δρ. Μηνάς Καφάτος έχει συμβάλει παγκοσμίως σημαντικά με μελέτες του στους τομείς της υπολογιστικής επιστήμης, της αστροφυσικής, της επιστήμης των γήινων συστημάτων, των κινδύνων και της κλιματικής αλλαγής, των περιφερειακών επιπτώσεων της αλλαγής του κλίματος, της κβαντικής μηχανικής και της συνείδησης. O Δρ. Μηνάς Καφάτος ανήκει στην παγκόσμια επιστημονική ελίτ.

Από τη Μία Κόλλια
#science #astrophysics #climatechange #conscience #universe 

- Ποιοι είναι οι πιο σημαντικοί σταθμοί στην πορεία της ζωής σας;

Προσδιορίζω τέσσερις σταθμούς που καθόρισαν τη ζωή μου: 
Τα παιδικά μου χρόνια στην Κρήτη, αυτά τα μαγικά χρόνια, με ζωγραφική, με παρατηρήσεις του ουρανού, του γαλαξία, των πλανητών, της σελήνης. Από τότε μπήκα στο νόημα της επιστήμης, της αστροφυσικής. Κατάλαβα έστω και αμυδρά πόσο απέραντο είναι το Σύμπαν. 

Στα 18 έφυγα για την Αμερική όπου έκανα φοιτητικές μελέτες στον κλάδο φυσικής στο πανεπιστήμιο Cornell. Ακολούθησαν συγκεκριμένες μελέτες διδακτορικού φυσικής στο M.I.T. με το διάσημο φυσικό/αστροφυσικό Philip Morrison, μαθητή του Oppenheimer. 

Σταδιακά μελετώντας το Σύμπαν στράφηκα προς τη φιλοσοφία, που πάντα ως Έλληνας την αγαπούσα, και μαζί της την πνευματικότητα.
Τα τελευταία χρόνια στράφηκα στη συγγραφή βιβλίων, πάντοτε με βάση τη φιλοσοφία και την πνευματικότητα, χωρίς να αφήνω την επιστήμη. Αυτή η σύνδεση με έφερε σε κατάσταση ευδαιμονίας που δεν αρνείται το φυσικό κόσμο αλλά πάει πέρα από αυτόν.

- Πιστεύετε πως ένα παιδί επιλέγει ένα αντικείμενο σαν το δικό σας γιατί έχει χάρισμα; Μια ιδιαίτερη έφεση ή αρκεί η αγάπη;

Αρκεί η αγάπη. Μετά έρχεται η προσωπική δουλειά. Τα χαρίσματα και τα ταλέντα αναδύονται από την αγάπη και τη δουλειά. Βέβαια όλα χρειάζονται. Η αγάπη όμως είναι υπαρκτή ή δεν είναι υπαρκτή, δε βασίζεται σε προσπάθειες. Αντίθετα, οι προσπάθειες φέρνουν της συνθήκες για να φανερωθεί η αγάπη. Η αγάπη για την επιστήμη κάνει την επιστήμη εφικτή. Χωρίς αγάπη για επιστήμη, η μελέτη του σύμπαντος είναι μια τεχνική που δεν πάει πολύ μακρια.

- Υπάρχει απάντηση τελικά για τη δημιουργία του σύμπαντος;

Υπάρχουν θεωρίες όπως η διαστολή του σύμπαντος που βασίζεται σε κοσμολογικές παρατηρήσεις και στη Γενική Σχετικότητα του Αϊνστάιν, η «Μεγάλη Έκρηξη». Η αρχή του σύμπαντος «πριν» τον χρόνο. Τι σημαίνει όμως «δημιουργία του σύμπαντος»;  Προέκυψε μόνη της; Είναι αποτέλεσμα της κβαντικής αβεβαιότητας;  Υπάρχει τελικά σκοπός στο σύμπαν; Ή όλα είναι τυχαία; Σε τελευταία ανάλυση οι κυρίαρχες ερωτήσεις πάνε πέρα από την επιστήμη. 

- Ένας επιστήμονας είναι δυνατόν να πιστεύει στον Θεό και ποια είναι η δική σας θέση απέναντι στη φύση;

Νομίζω οι έννοιες Θεός και Επιστήμη δεν είναι εναντίον η μία στην άλλη. Η φύση είναι τα πάντα που βλέπουμε και ακούμε αλλά και πέρα από αυτά. Αλλά κατανοούμε άραγε ποια πραγματικά είναι; Εδώ μπαίνει η Επίγνωση, η Ανώτερη Σκέψη που πάει πέρα από τον φυσικό κόσμο, στον κόσμο που χωρίς Επίγνωση δε βγάζει νόημα. Το συμμετοχικό σύμπαν όπως έλεγε ο John. A. Wheeler.

- Ποια είναι η πιο συναρπαστική επαφή σας με το διάστημα στη διάρκεια των μελετών σας;

Η μελέτη των μελανών οπών και το μακρινό σύμπαν. Είναι το «τοπικό» σύμπαν το ίδιο με το «μακρινό»; Πώς άρχισε; Πώς θα τελειώσει; Οι μελανές οπές μας δίνουν τα όρια της γνώσης μας. Ξέρουμε ότι τελικά χρειαζόμαστε την κβαντομηχανική και τη γενική σχετικότητα αλλά φτάνουν μόνο αυτές οι πολύ σωστές θεωρίες; Χρειαζόμαστε πιστεύω να δούμε τον ρόλο της Συνειδητότητας. 

kafatos

- Θα θέλατε να μπορούσατε να είστε και αστροναύτης για να δείτε από κοντά αυτό που μελετάτε ή όχι;

Βεβαίως το ονειρεύομαι. Αλλά για την ώρα δεν είναι εύκολο να δω τον ωραίο μας πλανήτη από το διάστημα. Να δω τον έναστρο ουρανό χωρίς το φως του ήλιου και της σελήνης. Ίσως κάποια μέρα να γίνουμε και αστροναύτες.

- Στα τόσα χρόνια που ασχολείστε με το αντικείμενο ποιες ήταν οι μεγαλύτερες αλλαγές στο περιβάλλον;

Οι φυσικές καταστροφές που πολλές φορές προέρχοναι από τον άνθρωπο. Συγχρόνως ωστόσο βλέπουμε μεγάλη συνειδητοποίηση για την προστασία του περιβάλλοντος. Αλλά ο χρόνος περνάει και δε δίνουμε όση σημασία ενδείκνυται στην αλλαγή του περιβάλλοντος. Οι τελευταίες εκλογές στην Αυστραλία δείχνουν ότι ο κόσμος αρχίζει να λαμβάνει πολύ σοβαρά τις αλλαγές του κλίματος. Να θέλει να γίνει κάτι τώρα, όχι αύριο.

- Ποια είναι η καθημερινότητα ενός επιστήμονα του βεληνεκούς σας; Εκτός της αφοσίωσης στο αντικείμενο, τι άλλο αγαπάτε να κάνετε ή συνηθίζετε να κάνετε;

Να συναντώ ανθρώπους, να μιλάμε, να φέρνουμε στη συζήτηση μας θέματα που απασχολούν όλους μας. Μου αρέσει να ακούω τη φύση, συγχρόνως να μένω στην ησυχία της παρατήρησης. Να ακούω τα κύματα της θάλασσας και να κολυμπώ. 

- Πόση τεχνολογία χωράει στη ζωή σας και πόσο συναίσθημα στην τεχνολογία;

Συναίσθημα στην τεχνολογία δεν υπάρχει. Προσωπικά, κρατώ από την τεχνολογία όσα είναι απαραίτητα. Να μην ξεχνάμε ότι εμείς φτιάχνουμε την τεχνολογία και εμείς μπορούμε να την περιορίσουμε ώστε να μην γίνουμε δούλοι της.

- Τι σημαίνει «ενσυνείδητο σύμπαν» που είναι και ο τίτλος του βιβλίου σας; 

Σημαίνει να δούμε πέρα από το μικρό μας εγώ, να γνωρίσουμε τι υπάρχει μέσα μας με υπομονή. Να δούμε ότι η Συνειδητότητα είναι η βάση του σύμπαντος. Το σύμπαν είναι νοητικό, μια μεγάλη σκέψη του Ανώτερου Νου.

- Πώς διαχειρίζεστε την υπομονή για το αποτέλεσμα μιας έρευνας και την ενδεχόμενη αποτυχία; 

Αυτά είναι μέρος της ζωής, όπως λέω, είναι συμπληρωματικά. Έρχονται και φεύγουν. Η αποτυχία φέρνει την επιτυχία. Πέρα από αυτές τις έννοιες, βρίσκεται ο Αιώνιος Παρατηρητής. Σε Αυτόν δεν υπάρχει επιτυχία ή αποτυχία. Υπάρχει όπως έλεγε ο μέγας Ηράκλειτος, η Ροή.  

- Πόση κριτική δέχεστε και πόση ασκείτε;

Προσπαθώ να ακούω αντί να κριτικάρω. Η κριτική γενικά κάνει τους ανθρώπους να εχθρεύονται ο ένας τον άλλον. Προσπαθώ να μην πατάω το εγώ των ανθρώπων. Στόχος μας πρέπει να είναι να πάμε μαζί πιο μακριά από τα παιχνίδια του μυαλού.  

- Πώς ζουν δύο επιστήμονες στο ίδιο σπίτι;

Όπως όλοι οι άνθρωποι. Με τα καθημερινά, με συζήτηση βέβαια. Με απόλαυση της ζωής. Οι επιστήμονες δεν είμαστε αυτόματες μηχανές που κάνουμε μόνο υπολογισμούς. Μας ενώνει το ανθρώπινο στοιχείο.

- Πόσες απαιτήσεις είχατε από τα παιδιά σας και πώς το ελέγχει αυτό κάποιος τόσο κορυφαίος στο χώρο του;

Τα παιδιά μας είναι ανεξάρτητα όντα, δεν τίθεται θέμα ελέγχου. Έρχονται μέσω ημών αλλά δεν είναι δικά μας. Αν υπάρχει μία απαίτηση από μένα είναι να βρουν το δρόμο τους. Σε αυτό βοηθώ τα παιδιά όσο μπορώ και όσο θέλουν.

Info: Ο Μηνάς Καφάτος μίλησε στις  28/5/2022 στο TEDxAthens www.tedxathens.com

Ποιος είναι

Ο Μηνάς Καφάτος, κάτοχος PhD, είναι κβαντικός φυσικός, αστροφυσικός, ερευνητής της κλιματικής αλλαγής και φιλόσοφος που εργάζεται εκτενώς στη συνείδηση. Σπούδασε με το διάσημο φυσικό Philip Morrison στο M.I.T., ο οποίος ήταν μαθητής του J. Robert Oppenheimer. Εκπαίδευση: Προπτυχιακό: B.A., Physics, Cornell, 1967. Ph.D., Physics, M.I.T., 1972.

Ο Μηνάς είναι επιχορηγούμενος καθηγητής Υπολογιστικής Φυσικής από το ίδρυμα Fletcher Jones και Διευθυντής του Ινστιτούτου για τη Γη, την Υπολογιστική, τον Άνθρωπο και την Παρατήρηση, του Πανεπιστημίου Chapman στην Καλιφόρνια. Είναι ξένο μέλος της Ρουμανικής Ακαδημίας Επιστημών και της Κορεατικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνολογίας. Είναι επίσης διεθνής σύμβουλος στο Τμήμα Περιβαλλοντικής Επιστήμης και Οικολογικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο της Κορέας στο Σεούλ, συνεργάτης με το Ινστιτούτο Γεωδυναμικής και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, καθώς και διεθνής μελετητής σε πολλές χώρες.

Ο Μηνάς Καφάτος έχει συγγράψει περισσότερα από 345 άρθρα για την αστροφυσική, την επιστήμη των συστημάτων της γης, την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις στους κινδύνους και τα αγρο-οικοσυστήματα, τις υπολογιστικές επιστήμες, τα συστήματα δεδομένων, την κβαντική μηχανική και το μυαλό, τη συνείδηση ​​και τη φύση της πραγματικότητας. Έχει συγγράψει ή συνυπογράψει 22 βιβλία. www.menaskafatos.com 
 

#HisStory