Μιχάλης Δερτούζος: Ο Έλληνας γκουρού της πληροφορικής

Τον έχουν χαρακτηρίσει προφήτη, οραματιστή, ο ίδιος ο Μπιλ Γκέιτς έχει πει γι’ αυτόν ότι «ήταν ο πρώτος τεχνολόγος ανθρωπιστής. Πίστευε ότι η τεχνολογία είναι άχρηστη, αν δεν υπηρετεί πραγματικά την ανθρώπινη ζωή, την επικοινωνία, το παιχνίδι, την εργασία». Ο λόγος για τον διακεκριμένο καθηγητή στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) Μιχάλη Δερτούζο. 

Από τη Μία Κόλλια

Ο Μιχάλης Δερτούζος γεννήθηκε στην Αθήνα, στις 5 Νοεμβρίου του 1936. Αποφοίτησε από το Κολέγιο Αθηνών και εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ για σπουδές. Εκεί διέγραψε μια λαμπρή πορεία ως καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Επιστήμης Υπολογιστών του MIT ενώ διετέλεσε και σύμβουλος του Αμερικανού προέδρου Τζίμι Κάρτερ σε θέματα πληροφορικής.

Υπήρξε όμως για χρόνια σύμβουλος και της ελληνικής κυβέρνησης σε θέματα τεχνολογίας. Τιμήθηκε μάλιστα για την προσφορά του στην Ελλάδα με τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος της Τιμής, ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. 

Ο Έλληνας «γκουρού» της πληροφορικής ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του '70 είχε προβλέψει την επικράτηση της χρήσης προσωπικών υπολογιστών, την αυτοματοποίηση στον τομέα της παραγωγής, αλλά και τη συνεργασία στον χωροχρόνο, που επαληθεύτηκε με την τεράστια εξάπλωση του Ίντερνετ. 

Πάντα όμως στην κορυφή αυτής της πυραμίδας, ο Έλληνας επιστήμονας έβαζε τον άνθρωπο και συχνά έλεγε στους φοιτητές του, «με το ένα χέρι να αγγίζεις τ’ άστρα και με το άλλο να ανακατεύεις τη λάσπη». Να έχει δηλαδή ο άνθρωπος στην υπηρεσία του την τεχνολογία και όχι το αντίστροφο.

Ο Χάρολντ Άμπελσον, καθηγητής κι αυτός στο MIT, έχει πει ότι «ο Μιχάλης Δερτούζος ήταν ο πρώτος που υποστήριξε ότι πρέπει να χρησιμοποιηθούν ευρέως οι υπολογιστές στην εκπαίδευση, όταν στο ΜΙΤ είχαμε όλους κι όλους 10 υπολογιστές. 

Το 1975, περιέφερε παντού την τρελή ιδέα του ότι κάποια μέρα οι υπολογιστές θα βρίσκονται στα σπίτια». Αλλά και ο Τιμ Μπέρνερς-Λι, ο επονομαζόμενος «Πατέρας του Ίντερνετ», έχει αναγνωρίσει την τεράστια προσφορά του: «Χωρίς τον Μιχάλη ίσως δεν θα υπήρχε www. Οι δικές μου ιδέες ήταν σκόρπιες και άτακτες. Ο Δερτούζος τούς έδωσε στόχο και μορφή, αυτός έκανε όσα χρειάζονταν για να πιάσουν τόπο και να γίνουν αποδεκτές. Η ηγετική δύναμή του, η καθαρότητα της σκέψης του και η ζεστασιά της καρδιάς του ήταν μία συνεχής υποστήριξη για μένα».

Με την καθοδήγηση του Δερτούζου, το Εργαστήριο της Επιστήμης των Υπολογιστών στο ΜΙΤ δημιούργησε, μεταξύ άλλων, τα spreadsheets, το δίκτυο Ethernet, την κρυπτογραφία με δημόσιο κλειδί, το γραφικό σύστημα επικοινωνίας με τον υπολογιστή, την ταμπλέτα γραφικών και τα X Windows.

Αν και έζησε στην Αμερική κατά το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του, ο Μιχάλης Δερτούζος είχε πάντα στην καρδιά του τη χώρα του. 

«…Ονειρεύομαι ακόμη τον Ελληνισμό σε όλη την οικουμένη να χρησιμοποιεί τη νέα τεχνολογία της πληροφορικής για να δενόμαστε σφιχτά, ο ένας με τον άλλο, οι Έλληνες της διασποράς συνάμα με τους Έλληνες της Μεσογείου, δημιουργώντας έτσι μια νέα Ελλάδα», έχει πει ο ίδιος.

Ο Μιχάλης Δερτούζος πέθανε στη Μασαχουσέτη στις 27 Αυγούστου 2001, σε ηλικία 64 ετών και κηδεύτηκε στην Αθήνα.

#HisStory