«Τό μεγαλείο δέν μετριέται μέ τό στρέμμα άλλά μέ τής καρδιάς τό πύρωμα καί μέ τό αίμα».

Από τη Μία Κόλλια

Ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές μέχρι και σήμερα, αλλά επίσης πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ιστορικός και κριτικός της λογοτεχνίας. Ο Κωστής Παλαμάς συνέβαλε σε σημαντικό βαθμό στην εξέλιξη και ανανέωση της νεοελληνικής ποίησης. Στο ποιητικό του έργο κυριαρχεί η Ελλάδα και θεωρείται, ύστερα από τον Διονύσιο Σολωμό, ο δεύτερος εθνικός μας ποιητής.

Ο Παλαμάς γεννήθηκε στην Πάτρα στις 13 Ιανουαρίου του 1859 και καταγόταν από παλιά μεσολογγίτικη οικογένεια εθνικών αγωνιστών. Σε ηλικία επτά ετών έμεινε ορφανός και πήγε να ζήσει στο Μεσολόγγι με τον θείο του. Έμεινε εκεί έως το 1875, οπότε έφυγε για την Αθήνα και γράφτηκε στη Νομική Σχολή. Γρήγορα όμως κατάλαβε πως ο δικός του δρόμος ήταν η ποίηση και εγκαταλείποντας τις σπουδές του, της αφοσιώθηκε ολόψυχα. Άλλωστε από τα εννιά του χρόνια έγραφε στίχους.
Το 1879 άρχισε να δημοσιογραφεί σε εφημερίδες και το 1886 τύπωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Τραγούδια της Πατρίδος μου». Τον απασχόλησε ιδιαίτερα το Γλωσσικό Ζήτημα και υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της δημοτικής, μαζί με τον Δροσίνη, τον Πολέμη και άλλους ποιητές της Νέας Σχολής.

Το 1887 παντρεύτηκε τη Μαρία Βάλβη, απόγονο πολιτικής οικογένειας του Μεσολογγίου, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά, τον Λέανδρο, τη Ναυσικά και τον Άλκη. Τον Οκτώβριο του 1897, ο Παλαμάς διορίστηκε γραμματέας του Πανεπιστημίου Αθηνών, σε ένδειξη τιμής για το ποιητικό του έργο. Λέγεται ότι όταν ο Παλαμάς παρουσιάστηκε να αναλάβει υπηρεσία, ο τότε αυστηρός πρύτανης του Πανεπιστημίου Αλκιβιάδης Κρασσάς τού είπε: «Ελπίζω, κύριε Παλαμά, τώρα που έχετε μια αξιοπρεπή θέση, ότι θα παύσετε να γράφετε ποιήματα» -κάτι που ευτυχώς δεν συνέβη.

Τον ίδιο χρόνο με τον διορισμό του ο Παλαμάς εκδίδει τη συλλογή «Ίαμβοι και Ανάπαιστοι», που αποτελεί σταθμό στο έργο του, γιατί είναι πλέον φανερό το προσωπικό του ύφος και η ωριμότητα στη γραφή. Ο θάνατος του μικρού γιου του Άλκη, όμως, από άγνωστη ασθένεια, σε ηλικία μόλις 4 ετών, τον συντρίβει. Γράφει τότε τον «Τάφο» (1898), μια βαθύτατα λυρική ποιητική συλλογή που του αφιερώνει.

Από το 1900 έως και το 1931 ο Παλαμάς δημοσίευσε τα πιο σημαντικά ποιητικά του έργα και τις δύο μεγάλες συνθέσεις του, «Ο δωδεκάλογος του γύφτου» και «Η φλογέρα του Βασιλιά», που ανέβασαν την αξία του στη λογοτεχνική κοινότητα.
Το 1918, του απονεμήθηκε το Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών, από το 1926 υπήρξε βασικό μέλος της Ακαδημίας των Αθηνών, στην οποία διετέλεσε πρόεδρος το 1930, ενώ ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 14 φορές.
Στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Παλαμάς διέμεινε στο σπίτι του στην οδό Ασκληπιού 3, εκτός από την αναγκαστική του μετακόμισή του, μετά από έξωση, στην οδό Περιάνδρου 5 στην Πλάκα. Σήμερα, στην οδό Ασκληπιού στεγάζεται το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά ενώ η Οικία Κωστή Παλαμά στην οδό Περιάνδρου έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Ο Παλαμάς, «ο ποιητής που σκέπασε με τον ίσκιο του μισόν αιώνα της πνευματικής μας ιστορίας», κατά τον Θεοτοκά, πέθανε στις 27 Φεβρουαρίου 1943, σε ηλικία 84 ετών. Το νέο του θανάτου του σπουδαίου ποιητή κυκλοφόρησε με αστραπιαία ταχύτητα στην κατοχική Αθήνα. «Χτες βράδυ μία είδηση ακατανόητη μας ήρθε. Μία είδηση ασύλληπτη. Ο γερο-Παλαμάς πέθανε. Είχαμε ξεχάσει πως ήταν θνητός», γράφει στο προσωπικό της ημερολόγιο η Ιωάννα Τσάτσου.
Η κηδεία του Κωστή Παλαμά αποτελεί ιστορικό γεγονός, καθώς το Α’ Νεκροταφείο της Αθήνας πλημμύρισε από κόσμο που ήρθε να αποχαιρετήσει τον μεγάλο ποιητή αλλά και να εκφράσει τα αντικατοχικά του αισθήματα. «Σε αυτό το φέρετρο ακουμπάει η Ελλάδα», είπε ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός και απήγγειλε το ποίημα «Παλαμάς», που είχε γράψει για εκείνον.

#HisStory