Ο Νίκος Γαλάνης τιμήθηκε με το Global Teacher Award στα ομώνυμα βραβεία που δίνει κάθε χρόνο ο μεγάλος εκπαιδευτικός οργανισμός AKS Education, σε εκπαιδευτικούς παγκοσμίως που ξεχώρισαν με την προσφορά τους. Αυτό ωστόσο είναι απλώς ένας τίτλος. Η προσφορά στα παιδιά επί της ουσίας είναι ανεκτίμητη υπόθεση και ένα αληθινά δύσκολο θέμα.

#education #society #teacher #award 

Από τη Μία Κόλλια

- Πόσο ρόλο παίζει το οικογενειακό περιβάλλον στην καλλιέργεια των παιδιών; Εσείς εντοπίσατε κάποιο χάρισμα ή ταλέντο εξαρχής και αν ναι, πόση προσπάθεια χρειάστηκε για την περαιτέρω εξέλιξη σας;

Το περιβάλλον παίζει το σημαντικότερο ρόλο στην εξέλιξη ενός ανθρώπου. Ο άνθρωπος γεννιέται tabula rasa, δηλαδή σαν ένας λευκός πίνακας που είναι έτοιμος να ζωγραφιστεί με τα χρώματα της ζωής. Τα χρώματα αυτά είναι όλα τα ερεθίσματα που παίρνει από την πρώτη κιόλας μέρα που γεννιέται. 

Προσωπικά, η αγάπη από την οικογένεια αλλά και η τήρηση των κανόνων, τα όρια, μού έβαλαν τις βάσεις ώστε να μπορέσω να αυτονομηθώ αφενός και να κυνηγήσω τα όνειρά μου αφετέρου. Επίσης, πάντα ένιωθα πως κάποιος με έχει προικίσει με χαρίσματα και ταλέντα σε συγκεκριμένους τομείς, όπως άλλωστε συμβαίνει με όλους τους ανθρώπους. 

Για παράδειγμα, η λατρεία μου για τη φωτογραφία, τον κινηματογράφο ή το μπάσκετ. Αυτό όμως δεν φτάνει. Είναι κάτι που αναφέρω συνέχεια και στα παιδιά. Η σκληρή δουλειά νικάει το ταλέντο. Υπάρχουν πολλοί αθλητές που ήταν προικισμένοι με τεράστιο ταλέντο στο άθλημά τους αλλά χάθηκαν γιατί δεν κόπιασαν. Αντίθετα, άνθρωποι με λιγοστό ταλέντο δούλεψαν σκληρά και ανταμείφθηκαν όντας επιτυχημένοι στο χώρο τους. 

- Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίσατε, πώς τις ξεπεράσατε και τι σας δίδαξαν;

Όταν βλέπεις κάποιον να έχει φτάσει κάπου, δεν ξέρεις τι έχει τραβήξει ως εκεί, δεν βλέπεις τον κόπο, τα εμπόδια, τις δυσκολίες, τα βράδια χωρίς ύπνο. Στη δική μου περίπτωση, στην πιο κρίσιμη καμπή ενός εφήβου, όταν φοιτούσα στη Γ’ Λυκείου και λίγο πριν τις Πανελλήνιες, οι γονείς μου χώρισαν και νόμιζα πως έχασα τη γη κάτω από τα πόδια μου. 

Πέρασα σε μια στρατιωτική σχολή, λόγω της άμεσης επαγγελματικής αποκατάστασης που προσέφερε. Έπρεπε να ακολουθήσω αυτό τον δρόμο για να τα βγάλουμε πέρα οικονομικά αλλά ήταν κάτι εντελώς ξένο στην κοσμοθεωρία μου - πνευματικά δεν ανήκα εκεί. Κέντρο της σκέψης μου είναι ο άνθρωπος, οπότε τα παράτησα και την επόμενη χρονιά μπήκα στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών. Είναι κάτι που λέω και στα νέα παιδιά: ποτέ δεν είναι αργά να κυνηγήσουν τα όνειρά τους. Οι Πανελλήνιες δεν είναι το τέλος του κόσμου. 

- Πώς νιώσατε και πώς διαχειριστήκατε την αναγνώριση και την αποδοχή; Ποιες αξίες ανασύρετε για να συνεχίσετε και να μην επαναπαυθείτε;

Η αναγνώριση του έργου μέσα από βραβεύσεις ή τα καλά λόγια των συναδέλφων και του κόσμου δεν είναι τίποτα παραπάνω από την εκτίμηση της προσπάθειάς σου και ένα κίνητρο να συνεχίσεις να κάνεις τη δουλειά σου με τον ίδιο τρόπο, στο δρόμο που έχεις επιλέξει. Ένας σπόρος θετικής ενέργειας, καλών πρακτικών που ίσως ευδοκιμήσει σε μια χούφτα δασκάλους και μετά δεκάδες παιδιά. «Το καλό αγαπάει τον πολλαπλασιασμό», έτσι λέω πάντα. Σκοπός είναι να είμαστε κοινωνικά χρήσιμοι. 

Αν όλοι προσπαθούμε κάθε μέρα να είμαστε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας, τότε η κοινωνία μας θα αλλάξει και θα πάει προς το καλύτερο. Αν όμως μείνεις στην όποια αναγνώριση ή φήμη, τότε βαλτώνεις, παύεις να δημιουργείς, άρα είσαι απλά άλλη μία ύπαρξη πάνω στη Γη. Πριν κοιμηθείς, σκέψου τι έκανες τη μέρα που πέρασε και τι θα ήθελες να επιτύχεις τη μέρα που έρχεται.

nikos galanis

- Πώς διαχειρίζεστε τις ενδεχόμενες αποτυχίες;

Για 15 χρόνια περίπου υπήρξα παίκτης στο μπάσκετ και ο αθλητισμός με βοήθησε στη διαχείριση της αποτυχίας. Για την αποτυχία καλείσαι να κατανοήσεις δύο πράγματα: Πρώτον, ότι είναι μέρος του παιχνιδιού της ζωής και δεύτερον, πως συμβαίνει σε όλους. Και όταν λέω όλους, το εννοώ. 

Ο Michael Jordan έχει κάνει μια δήλωση που μπορεί να διδάξει πολλά: «Στην καριέρα μου, έχω χάσει πάνω από 9.000 καλάθια. Έχω χάσει σίγουρα τουλάχιστον 300 παιχνίδια και 26 φορές που το παιχνίδι κρίθηκε από βολή μου, σούταρα και απέτυχα. Έχω αποτύχει τόσες πολλές φορές στη ζωή μου που ούτε καν τις θυμάμαι. Και αυτός είναι και ο λόγος που έγινα πετυχημένος». Ο Jordan αποδεικνύει ένα από τα πιο σημαντικά μαθήματα της ζωής: ότι αν ξέρεις πώς να διαχειριστείς την αποτυχία και το τι μπορείς να κερδίσεις μέσα από αυτή, η επιτυχία είναι δεδομένη. 

Ο μόνος τρόπος να κερδίζεις από τις αποτυχίες σου είναι να μαθαίνεις από εκείνες χωρίς να κάνεις λάθη. Αλλά πριν φτάσεις εκεί, το μυστικό είναι να ξεχωρίζεις την ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στην αποτυχία και το λάθος. Η αποτυχία, είναι μια δυσάρεστη κατάσταση, με διδακτικό όμως χαρακτήρα. Το λάθος, από την άλλη, είναι μια αποτυχία που επαναλαμβάνεται. Αυτό που έχει καθήκον να κάνει ο καθένας μας είναι να αποβάλλει τα λάθη και να δέχεται τις αποτυχίες μαθαίνοντας μέσα από αυτές.

- Διαχείριση συνόλων και ανθρώπων. Διαχείριση παιδιών. Πώς το πετυχαίνει κανείς; 

Είναι ευλογία να δουλεύεις με παιδιά, μα νομίζω από τα δυσκολότερα πράγματα στον κόσμο. Πάνω και πρώτα από όλα πρέπει να υπάρχει η αγάπη για τα παιδιά. Ύστερα, η εμπειρία βοηθάει πολύ στο να γίνεσαι όλο και καλύτερος. Ξέρεις τις κακοτοπιές, αναγνωρίζεις τις θετικές πρακτικές. Η συνεχής επιμόρφωση βοηθά, αλλά όσα πτυχία και αν μαζέψεις (που πάντα έχουν να σου προσφέρουν), σαν δάσκαλος γίνεσαι καλύτερος μαζεύοντας βιώματα, στιγμές, λάθη και σωστά από την καθημερινή πρακτική. 

Τέλος, δεν πρέπει να μένεις στάσιμος. Ο καλός δάσκαλος ακούει την εποχή του και συμβαδίζει με αυτή. Είναι χρέος μας να συμπορευόμαστε με τα παιδιά, να τους δείχνουμε το δρόμο και να είμαστε κοντά τους, φωτίζοντας σαν κερί τις λακκούβες που θα συναντήσουν.

- Τι είναι τελικά το σχολείο και πώς μπορούμε να κάνουμε τα παιδιά να το αγαπήσουν; 

Πολλοί συνάνθρωποί μας δε ζουν αυτό που λαχταρούν. Σκορπούν τη ζωή. Άλλοι είναι θυμωμένοι κι άλλοι ακινητοποιημένοι. Τους επιλέγει η ζωή, αντί να την επιλέγουν. Το σχολείο μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στο να αλλάξει όλο αυτό. 

Οφείλουμε στα παιδιά μας ένα καλύτερο μέλλον. Τους οφείλουμε τις βασικές δεξιότητες και αξίες της ζωής, καθώς και τα εργαλεία για να την πάνε μπροστά. Για να πιστέψουν από νωρίς στον εαυτό τους. Για να πουν με σιγουριά τα δικά τους ΝΑΙ και ΟΧΙ. Για να κοιτάνε τον εαυτό τους στον καθρέφτη και να του χαμογελούν. Για να αποδεχτούν τον εαυτό τους και να καταλάβουν ότι δεν χρειάζεται να τον αλλάξουν. Μόνο να τον εξελίξουν.

Πολύ συχνά προσπαθούμε εμείς οι εκπαιδευτικοί, ή οι γονείς, να πείσουμε τα παιδιά να είναι επιμελείς μαθητές χρησιμοποιώντας επιχειρήματα που στηρίζονται στον φόβο (δεν θα βρεις δουλειά), στις ενοχές (εμείς κάνουμε τόσες θυσίες για σένα) ή στη σύγκριση (εγώ στην ηλικία σου είχα κάνει τόσα). Κανείς δεν αγαπάει κάτι που τον κάνει να νιώθει φοβισμένος, ένοχος ή μειονεκτικά. 

Η αγάπη έρχεται εκεί που υπάρχει χαρά, ελευθερία, ενδιαφέρον, ικανοποίηση. Η μάθηση είναι συνυφασμένη με το λάθος. Για να αγαπήσει ένα παιδί το σχολείο, πρέπει να αγαπήσει τα λάθη του, να τα αποδεχτεί ως μέρος της διαδικασίας μάθησης. Να μην απογοητευτεί. 

- Πόσο σημαντική είναι η συναισθηματική νοημοσύνη πέρα από τη γνώση;

Η ικανότητα ενός ανθρώπου να αναγνωρίζει συναισθήματα, τόσο τα δικά του όσο και των γύρω του, να τα διακρίνει μέσα από ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων και να χρησιμοποιεί τη συναισθηματική αυτή πληροφορία ως οδηγό σκέψης και συμπεριφοράς, είναι πολύ σημαντική, ιδιαίτερα στις δομημένες κοινωνίες που ζούμε τα τελευταία πολλά χρόνια. 

Το ομαδικό πνεύμα, η αποτελεσματική επικοινωνία και η προσαρμοστικότητα, σε συνδυασμό με τη στρατηγική σκέψη και την ικανότητα διαχείρισης ομάδας αποτελούν τα χαρακτηριστικά που μπορούν να κάνουν έναν άνθρωπο να ξεχωρίσει. Οι προσωπικές δεξιότητες και η συναισθηματική νοημοσύνη (Soft Skills) φαίνεται να είναι πιο σημαντικές από τις τεχνικές γνώσεις (hard skills), σύμφωνα με πολλές έρευνες. 

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να χτίσουμε τη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών όπως η δημιουργία ασφαλούς και θετικού περιβάλλοντος, το χτίσιμο της «γλώσσας» των συναισθημάτων, η εγκαθίδρυση σχέσεων φροντίδας και εμπιστοσύνης για τον μαθητή, η αξιολόγηση των συναισθημάτων του για την εξάλειψη εντάσεων μαζί του, η ενθάρρυνση της «ενεργητικής συμμετοχής» από πλευράς του (ανεξάρτητη μάθηση και ενεργητική εργασία), η ενσωμάτωση των υψηλότερων δεξιοτήτων σκέψης στη μάθηση και η ενδυνάμωση μέσω συνεχούς ανατροφοδότησης.

Info:

Ο Νίκος Γαλάνης δημιουργεί ταινίες μικρού μήκους, στις οποίες οι μαθητές του γίνονται μικροί ηθοποιοί, στέλνοντας σημαντικά κοινωνικά μηνύματα. Οι ταινίες έχουν αποσπάσει πρωτιές σε διεθνείς διαγωνισμούς και έχουν προβληθεί σε δεκάδες φεστιβάλ κινηματογράφου σε Ελλάδα και εξωτερικό. Δύο από αυτές («SOSίβιο» και «Αχ αφτό το αυ») έχουν βραβευθεί με το Τιμητικό Βραβείο στo West Side Mountains Doc Fest. Η ταινία «SOSίβιο» έχει ακόμα τιμηθεί με το Βραβείο Κοινού στο 8o ΜICE Film Festival στη Βαλένθια. Επίσης, η ταινία «Μπορείς να καταφέρεις τα πάντα, αρκεί να το πιστέψεις!» τιμήθηκε με το Πρώτο Βραβείο στο Our Voices Film Festival στο Βανκούβερ και βραβεύτηκε από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών στο PLURAL+ Youth Video Festival. Τέλος, το Διεθνές Φεστιβάλ Alvorada International School Film Festival (FECEA) απένειμε το Βραβείο Καλύτερης Σκηνογραφίας (Production Design Award) στην ταινία «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ: 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση».

Για την καινοτομία της εισαγωγής του κινηματογράφου ως εκπαιδευτική πρακτική, ο Νίκος Γαλάνης έχει τιμηθεί με το GOLD βραβείο στα Education Leaders Awards 2019 και  ήταν υποψήφιος για το βραβείο «Πρόσωπο της Χρονιάς». Το 2021, δέχτηκε τον τίτλο «Εκπαιδευτικός της Χρονιάς» στα Education Leaders Awards 2021 και Global Teacher Award 2021 στα AKS Education Awards. 
 

#HisStory