Ο Διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ) του ΕΜΠ, ασχολείται ερευνητικά με αλγορίθμους που κάνουν τα υπολογιστικά συστήματα περισσότερο προσαρμόσιμα στο πώς οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν με αυτά, χρησιμοποιώντας έννοιες φυσικής αλληλεπίδρασης και τεχνητής νοημοσύνης. Παράλληλα, ερευνά πώς τα ψηφιακά παιχνίδια και η παιχνιδοποίηση μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε τάξεις και στην ελεύθερη μάθηση για να υποστηρίξουν τη διδασκαλία συμβατικών και κοινωνικών δεξιοτήτων σε ενηλίκους και παιδιά.

Από τη Μία Κόλλια

Ο Κώστας Καρπούζης μιλά με έναν παράξενα τρυφερό τρόπο για ό,τι αφορά αντικείμενα και ζητήματα που αντικειμενικά δεν έχουν συναίσθημα. Καταπιάνεται με κάθε ερευνητική πρόκληση ενώ βοηθά ιδιαιτέρως τις γυναίκες να αναπτυχθούν σε τομείς, παραδοσιακά, ανδρικούς. Η ευφυία του, συνδυασμένη με ανθρωπιά και ενσυναίσθηση τον ξεχωρίζει παγκοσμίως στον τομέα του.

Από το 1998 έχει συμμετάσχει σε πάνω από είκοσι έργα Έρευνας και Ανάπτυξης με ευρωπαϊκή και ελληνική χρηματοδότηση, με εξέχοντα παραδείγματα το Δίκτυο Αριστείας Humaine, όπου εργάστηκε στη μοντελοποίηση και αναγνώριση συναισθημάτων, το έργο CALLAS (Area Leader εφαρμογών συναισθηματικής υπολογιστικής, design award από την Intel στο διαγωνισμό Ultrabook), το έργο FP7 TeL Siren (Technical Manager, το έργο ψηφίστηκε Best Learning Game in Europe το 2013 από την Games and Learning Alliance), και το έργο H2020 iRead, που παρήγαγε το Navigo, το νικητή του διαγωνισμού GALA Serious Games competition το 2018.

Υπηρετεί ως μέλος του ΔΣ του gi-Cluster του Corallia, μιας κοινοπραξίας βιομηχανικών και ακαδημαϊκών φορέων του οικοσυστήματος της δημιουργικής βιομηχανίας και των ψηφιακών παιχνιδιών, ως μέλος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής και Τεχνοηθικής, και ως Πρόεδρος της Ένωσης Μηχανικών Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ελλάδας. Έχει δώσει τρεις ομιλίες σε διοργανώσεις TEDx (Univ. of Macedonia, Athens, Rhodes), ενώ το TED-Ed video μου με τίτλο “Can machines read your emotions?” έχει μεταφραστεί σε 24 γλώσσες.

Παράλληλα με τα παραπάνω, συμμετέχει σε εθελοντικές δράσεις για την προώθηση της ασφαλούς χρήσης της τεχνολογίας, των ψηφιακών παιχνιδιών, και της επιστήμης των υπολογιστών στα σχολεία: στο Girls Go Coding για την προσέλκυση περισσότερων κοριτσιών και γυναικών στον προγραμματισμό, στο διαγωνισμό του EKOME (Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας) σχετικά με τα αφηγηματικά παιχνίδια στην εκπαίδευση, στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα “Smart Classrooms” όπου υποστήριζα τη Samsung και το British Council, ενώ έχει διατελέσει Εθνικός Πρεσβευτής για την πανευρωπαϊκή πρωτοβουλία EU Code Week.

Σε τι υστερούν οι γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες στο κομμάτι της τεχνολογίας; Είναι κάτι που πράγματι ισχύει ή όχι;

Γενικά θεωρώ ότι είναι πολύ επικίνδυνο να κάνουμε γενικεύσεις του τύπου «οι γυναίκες είναι καλύτερες στο Α, αλλά λιγότερο καλές στο Β», κυρίως γιατί δεν μπορούμε όντως να μετρήσουμε τα περισσότερα από αυτά τα πράγματα που αναφέρονται σε τέτοιες έρευνες, αλλά και γιατί δεν σημαίνουν τίποτα απολύτως για μια συγκεκριμένη γυναίκα ή έναν συγκεκριμένο άνδρα. Αυτό που βλέπουμε στις διάφορες μελέτες, είτε στα σχολεία και τα Πανεπιστήμια, είτε στους χώρους εργασίας, είναι ότι οι γυναίκες ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για αντικείμενα που καλύπτονται από τον όρο STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) ή STEAM, πολλές φορές αποτελούν την πλειοψηφία σε τέτοιες σχολές, αλλά καθώς ανεβαίνουμε στην ιεραρχία της Εκπαίδευσης ή των χώρων εργασίας, γίνονται ολοένα και λιγότερες. Ειδικά στα Ελληνικά Πανεπιστήμια, οι γυναίκες που διδάσκουν σε τεχνικές, τεχνολογικές και επιστημονικές σχολές είναι ελάχιστες και, δυστυχώς, αντιμετωπίζουν και σημαντικές δυσκολίες στην εξέλιξή τους.

Νομίζω ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό να προβάλουμε διαρκώς τα γυναικεία πρότυπα στην Επιστήμη και την Τεχνολογία, έτσι ώστε τα νεαρά κορίτσια που μπορεί να διαβάζουν ένα σχετικό άρθρο ή να βλέπουν ένα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να μπορούν να φανταστούν τον εαυτό τους σε αυτήν στη θέση μιας καθηγήτριας σε Πανεπιστήμιο ή διευθύντριας ενός εργαστηρίου ή στελέχους μιας επιχείρησης υψηλής τεχνολογίας και να μη «λυγίσουν» από τα στερεότυπα που τις εμποδίζουν. Πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν πρόκειται για μια μάχη ανάμεσα σε γυναίκες και άντρες – απλά δεν μπορούμε να κρατάμε το 50% του πληθυσμού «στον πάγκο», ειδικά όταν θέλουμε να επενδύσουμε σε δραστηριότητες έρευνας και τεχνολογίας και έχουμε πολυάριθμες θέσεις οι οποίες μένουν κενές.

Σε  ποιο επίπεδο βρίσκεται η Ελλάδα στους δικούς σας τομείς; Είναι μόνο θέμα διάθεση χρημάτων η επιτυχία;

Νομίζω ότι τα τελευταία χρόνια γίνονται σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση της συνεργασίας των ερευνητικών οργανισμών με τις επιχειρήσεις που παράγουν τεχνολογία. Η αλήθεια είναι ότι ακόμα δεν υπάρχει η εμπιστοσύνη που χρειάζεται ανάμεσα στα δύο μέρη, ενώ οι επενδύσεις των επιχειρήσεων στην Έρευνα και Ανάπτυξη είναι ακόμα πολύ χαμηλές, με εξαίρεση τους τομείς που σχετίζονται με την παραγωγή φαρμάκων και  χημικών. Δυστυχώς, οι Ελληνικές επιχειρήσεις στοχεύουν περισσότερο σε ιδέες και τεχνικές που επιστρέφουν την επένδυση πολύ γρήγορα και δεν έχουν την υπομονή με την οποία έχουν συνηθίσει να εργάζονται οι ερευνητές – έτσι, βρίσκουμε ότι συχνά είναι πιο εύκολο να συνεργαστούμε με πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, παρά με Ελληνικές εταιρίες.

Τι πιστεύετε ότι κάνει κάποιον επιτυχημένο στον χώρο σας; Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε και για χάρισμα ή έφεση;

Γενικά δεν πιστεύω πάρα πολύ στα χαρίσματα, ενώ η έφεση σε κάποιο αντικείμενο μάλλον είναι κάτι που καλλιεργείται. Σίγουρα η τύχη μπορεί να παίξει πολύ σημαντικό ρόλο, για παράδειγμα, σε σχέση με το να βρεθείς σε ένα εργαστήριο με τους κατάλληλους ανθρώπους και καθοδήγηση ή να ασχοληθείς με ένα ερευνητικό αντικείμενο, όταν αυτό ακόμα είναι στην αρχή του. Πέρα από την τυπική εκπαίδευση, η οποία στην Ελλάδα είναι σε εξαιρετικά υψηλό επίπεδο, νομίζω ότι τα βασικά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να διαθέτει κάποιος είναι η υπομονή και η επιμονή, ώστε να μπορεί να συνεχίζει την προσπάθειά του μετά τις πρώτες δυσκολίες, η καλή εποπτική γνώση του χώρου του, ώστε να εντοπίζει τα προβλήματα με τα οποία χρειάζεται να ασχοληθεί, και η διάθεση να δημιουργεί καινούρια γνώση. Ειδικά τα δύο τελευταία νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικά, καθώς το να εντοπίζεις έγκαιρα τα προβλήματα που απασχολούν την κοινωνία ή την ερευνητική κοινότητα και να προτείνεις κάποια λύση σε αυτά είναι αυτό που θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο και την εμπιστοσύνη της κοινωνίας προς τους επιστήμονες, όπως ακριβώς γίνεται και τον τελευταίο χρόνο με
τη διαχείριση και την αντιμετώπιση της πανδημίας.

#HisStory