Ένας πολυβραβευμένος φωτορεπόρτερ, ένας ζεστός άνθρωπος, ένας παθιασμένος επαγγελματίας. Μία χαρισματική προσωπικότητα με πολλές ευαισθησίες που έκαναν πολλούς να κλάψουν όταν έφυγε από κοντά μας.

Από τη Μία Κόλλια

Ο Γιάννης Μπεχράκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1960. Σπούδασε φωτογραφία στο Athens School of Arts and Technology και στο Πανεπιστήμιο Μίντλσεξ του Λονδίνου. Το 1988 εντάχθηκε στο δυναμικό του Reuters και κάλυψε συνταρακτικά γεγονότα σε όλο τον κόσμο -από την κρίση στη Λιβύη το 1989, τις συρράξεις στο Αφγανιστάν, στην Αφρική, στην Τσετσενία, έως τον καταστροφικό σεισμό στο Κασμίρ και την εξέγερση στην Αίγυπτο το 2011. Ο ίδιος πίστευε ότι μια φωτογραφία μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Και οι δικές του σίγουρα έχουν γράψει ιστορία.

Ο Γιάννης Μπεχράκης ζούσε μέσα στα γεγονότα που φωτογράφιζε. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, είχε μείνει για χρόνια στο Κόσοβο, ζώντας από κοντά τον γιουγκοσλαβικό εμφύλιο. Αλλά και το 2008, είχε μετακομίσει μαζί με τη σύζυγό του και τη μόλις 11 μηνών κόρη του, για έναν χρόνο, στην Ιερουσαλήμ, ως διευθυντής του φωτογραφικού τμήματος του πρακτορείου Reuters για το Ισραήλ και την Παλαιστίνη.

Το 2016, ο εμβληματικός φωτορεπόρτερ και η ομάδα του τιμήθηκαν με το βραβείο Πούλιτζερ για τον τρόπο που κάλυψαν την ευρωπαϊκή προσφυγική κρίση. Μια από τις χαραγμένες στη μνήμη συγκλονιστικές φωτογραφίες του από εκείνη την περίοδο απαθανατίζει στην Ειδομένη, τον χειμώνα του 2015, έναν πατέρα να κουβαλά στην αγκαλιά την κόρη του, μέσα στη βροχή, στον δρόμο για την «ελευθερία». «Υπήρξαν πάρα πολλές στιγμές που με συγκίνησαν, που με έκαναν να αισθανθώ κομμάτι του όλου πράγματος. Διότι υπάρχει επίσης κάτι άλλο που δεν ξεχνώ ποτέ. Εγώ, όπως και πολλοί άλλοι άνθρωποι, έχω μέσα μου αίμα προσφυγικό. Η γιαγιά μου ήταν πρόσφυγας από τη Σμύρνη και μου διηγούνταν τι είχε ζήσει η οικογένειά της. Οπότε, καταλαβαίνω πολύ καλά τι περνούν οι πρόσφυγες», έχει πει ο ίδιος, για να συμπληρώσει: «Η αποστολή μου είναι να σας αφηγηθώ την ιστορία, ώστε εσείς να αποφασίσετε τι θέλετε να κάνετε. Η αποστολή μου είναι να εξασφαλίσω ότι κανείς δεν θα μπορεί να πει: “Δεν γνώριζα”».

Aυτά τα λόγια του Γιάννη Μπεχράκη φανερώνουν τον σκοπό του. Την αποφασιστικότητά του να αποκαλύψει στον κόσμο τι συνέβαινε στις εμπόλεμες χώρες και στις χώρες σε κρίση. Πίστευε στη δύναμη της εικόνας που μπορούσε να προσελκύσει την προσοχή του κόσμου, ακόμη και να αλλάξει τη συμπεριφορά του. Ηταν ο άνθρωπος που αφυπνούσε, ευαισθητοποιούσε, ταρακουνούσε ψυχές και συνειδήσεις.

Μια από τις πιο σημαντικές στιγμές στη ζωή του, όπως έχει πει ο ίδιος, ήταν η πρώτη του αποστολή στη Λιβύη του Καντάφι, το 1989. Όταν ο Λίβυος στρατιωτικός επισκέφθηκε ένα ξενοδοχείο όπου βρίσκονταν δημοσιογράφοι, ο Μπεχράκης κατάφερε να καταγράψει μοναδικές εικόνες, που την επόμενη μέρα βρέθηκαν στα πρωτοσέλιδα εφημερίδων σε όλο τον κόσμο. Συνταρακτική όμως ήταν και η φορά που έφτασε κοντά στον θάνατο, στη Σιέρα Λεόνε το 2000, καθώς κάλυπτε τον εμφύλιο πόλεμο. Πηγαίνοντας με κομβόι κυβερνητικών στρατιωτών στη ζούγκλα μαζί με συναδέλφους από το Reuters, δέχτηκαν ένοπλη επίθεση από αντάρτες. Δύο συνάδελφοί του έπεσαν νεκροί, ενώ ο Μπεχράκης και ένας άλλος κατάφεραν να διαφύγουν καθώς σύρθηκαν και κρύφτηκαν μέσα στη ζούγκλα, μέχρι να φύγουν οι ένοπλοι.

«Φωτογραφίζω τον πόνο και τη βία, αλλά και την ελπίδα. Γιατί πάντα μέσα από αυτές τις φωτογραφίες και από αυτά τα θέματα που κάνω, δεν πεθαίνει ποτέ η ελπίδα. Πάντα υπάρχει κάποιος άνθρωπος, ο οποίος βοηθάει, προσπαθεί, θυσιάζεται και αυτό κρατάει την ελπίδα ζωντανή», έχει πει ο Γιάννης Μπεχράκης.

Πέθανε από καρκίνο τον Μάρτιο του 2019, σε ηλικία 58 ετών. Οι συνάδελφοί του που εργάστηκαν πλάι του στο πεδίο, έχουν πει, «δεν θα συναντήσετε κανέναν εξίσου αφοσιωμένο, τόσο εστιασμένο, κάποιον που θα θυσίαζε τα πάντα για να καταγράψει την πιο σημαντική εικόνα».

Βραβεύτηκε πολλάκις για τη δουλειά του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ το 2015, αναδείχθηκε καλύτερος φωτογράφος της χρονιάς για την Guardian και, το 2016, κέρδισε Πούλιτζερ για τον τρόπο με τον οποίο κάλυψε την προσφυγική κρίση.

#HisStory