«Παραμύθι χωρίς όνομα», «Τον Καιρό του Βουλγαροκτόνου», «Τα Μυστικά του Βάλτου», «Ο Μάγκας» και το πλέον αγαπημένο, «Ο Τρελαντώνης», διήγημα για τον αδελφό της Αντώνη Μπενάκη. Η Πηνελόπη Δέλτα ήταν η συγγραφέας των παιδικών μας χρόνων.

Από τη Μία Κόλλια

Η συγγραφέας που μέσα από τα βιβλία της μαθαίναμε για τις πραγματικές αξίες της ζωής. Την αγάπη για την πατρίδα και τη θυσία για την ελευθερία. Τη δύναμη της καρδιάς μπροστά στο βάρος της επιλογής. Την πίστη στις αρχές που πρέπει να έχει κάθε άνθρωπος. Το έργο της είναι διαχρονικό και γι’ αυτό μέχρι σήμερα δεν έχει χάσει ίχνος από την αίγλη του.

Η Πηνελόπη Δέλτα γεννήθηκε το 1874 και ήταν το τρίτο από τα έξι παιδιά του Εμμανουήλ Μπενάκη και της Βιργινίας Χωρέμη. Πέρασε την παιδική και εφηβική της ηλικία στην Αλεξάνδρεια, σε ένα μεγαλοαστικό περιβάλλον που της παρείχε κάθε δυνατότητα για παιδεία και πνευματική καλλιέργεια. Η αυταρχική ανατροφή και η σκληρότητα, όμως, κυρίως από την πλευρά της μητέρας της, την έκανε να διαμορφώσει μία εύθραυστη προσωπικότητα.

Σε ηλικία 21 ετών η Πηνελόπη έρχεται στην Αθήνα, όπου ο θείος της τη γνωρίζει στον μεγαλέμπορο Στέφανο Δέλτα και της προτείνει να τον παντρευτεί. Αν και η ίδια διαφωνεί και κάνει την πρώτη της απόπειρα αυτοκτονίας, τελικά δέχεται, σκεπτόμενη ότι ο γάμος αυτός ίσως θα ήταν μια λύτρωση από το οικογενειακό περιβάλλον της. Απέκτησε μαζί του τρεις κόρες, τη Σοφία, τη Βιργινία και την Αλεξάνδρα. Η Πηνελόπη Δέλτα ήταν μια υποδειγματική μητέρα, που αγαπούσε και φρόντιζε τα παιδιά της.

Εντωμεταξύ, έχουν επιστρέψει στην Αλεξάνδρεια. Οι εκδηλώσεις στις οποίες συνόδευε πάντα τον σύζυγό της, την έβαλαν στον κοσμικό κύκλο της εποχής, όπου τον Φεβρουάριο του 1905, γνωρίζει και τον πραγματικό έρωτα. Ο υποπρόξενος στην Αλεξάνδρεια Ίων Δραγούμης είναι ο μοναδικός άνδρας που της κλέβει την καρδιά. Ο Δραγούμης είναι πέντε χρόνια μικρότερός της και την ερωτεύεται κι αυτός με πάθος. Ο έρωτας αυτός όμως έμεινε πλατωνικός καθώς η Δέλτα δεν μπορούσε να απαρνηθεί τον ρόλο της συζύγου και μητέρας. Για αρκετά χρόνια η φλόγα του έρωτά τους διατηρήθηκε δυνατή μέσα από τις επιστολές που αντάλλαζαν. «Το ξέρω πως είμαι τρελή• μα η αγάπη κάποιον τρελαίνει…», του έγραφε τον Ιούλιο του 1906.

Αργότερα εκείνη τη χρονιά η Πηνελόπη Δέλτα μετακομίζει στη Φρανκφούρτη με την οικογένειά της και το πρώτο της μυθιστόρημα, με τίτλο «Για την Πατρίδα», που εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, εκδίδεται το 1909. Η μακροχρόνια αλληλογραφία που διατηρούσε με τον Γάλλο βυζαντινολόγο Γκιστάβ Σλιμπερζέ την ενέπνευσε στη συγγραφή μυθιστορημάτων με βυζαντινή θεματική. Στη Φρανκφούρτη επίσης γνωρίστηκε με τον Μανόλη Τριανταφυλλίδη και μέσω αυτού με τη νεότερη γενιά των δημοτικιστών, τον Αλέξανδρο Δελμούζο και τον Δημήτρη Γληνό.

Η προσφορά της στην παιδική λογοτεχνία υπήρξε καθοριστική για την εξέλιξη του παιδικού βιβλίου, σε μια εποχή που το είδος αυτό εξέλιπε. «Κάμνω τα δυνατά μου να πω του Ελληνόπαιδου μερικά ιστορικά γεγονότα που δεν μπορεί να μάθει αλλού», εξομολογούνταν η ίδια στον Κωστή Παλαμά. Μεγάλη θεωρείται και η συμβολή της στη συγκέντρωση προφορικών πηγών της σύγχρονης ιστορίας. Ξεκινώντας με τις καταγραφές των απομνημονευμάτων των μακεδονομάχων, οι οποίες αποτελούν σήμερα πολύτιμες ιστορικές πηγές, κατόρθωσε να συλλέξει προφορικές μαρτυρίες και διηγήσεις για τα πιο σημαντικά  γεγονότα του καιρού της.

Από το 1916, ενώ μαινόταν ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, η Πηνελόπη Δέλτα εγκαταστάθηκε οριστικά στην Αθήνα, συνεχίζοντας τη συγγραφή των βιβλίων της. Παράλληλα, δεν έμεινε αμέτοχη στις δύσκολες στιγμές της χώρας. Το 1918 πήρε μέρος σε δύο αποστολές στην Ανατολική Μακεδονία για να βοηθήσει παλιννοστούντες από τη Βουλγαρία ενώ πρωτοβουλίες φιλανθρωπικού χαρακτήρα ανέλαβε και κατά τη Μικρασιατική καταστροφή και τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940.

Από το 1925, όμως, η Πηνελόπη Δέλτα είχε αρχίσει να παρουσιάζει τα πρώτα συμπτώματα της ασθένειας που την ταλαιπώρησε μέχρι τον θάνατό της, της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Η είδηση της εισόδου των Γερμανών στην Αθήνα το 1941 και η κλονισμένη υγεία της την οδήγησαν στην αυτοκτονία. «… τι δύναμη σου δίνει η γνώση πως έχεις λίγο θάνατο φυλαγμένο στην τσέπη…», είχε πει κάποια στιγμή. Πήρε δηλητήριο, που είχε πάντα κοντά της, και πέντε μέρες αργότερα, στις 2 Μαΐου, άφησε την τελευταία της πνοή, σε ηλικία 67 ετών. Στον τάφο της, στον κήπο του σπιτιού της, χαράχθηκε η λέξη ΣIΩΠH. Σήμερα, στο εντυπωσιακό σπίτι στην Κηφισιά στεγάζονται τα αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.

#HerStory